กระทรวงทรัพฯ ร่วมกับ พอช. ดัน ‘แม่แจ่มโมเดลพลัส’ พัฒนาชุมชนท้องถิ่นยั่งยืน แก้ปัญหาบุกรุกพื้นที่ป่า-ปัญหาฝุ่นควัน มอบหนังสือการใช้ประโยชน์ที่ดินให้ชาวบ้าน 1,300 ครัวเรือน 2,000 แปลง 16,000 ไร่ พร้อมปรับปรุงบ้านเรือนกว่า 400 หลัง
วันนี้ (8 ธ.ค. 66) กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ จ.เชียงใหม่ และภาคีเครือข่ายร่วมจัดงาน “วันที่อยู่อาศัยโลก ภาคเหนือ 2566“ ในหัวข้อ “จังหวัดยุทธศาสตร์ ที่ดินที่อยู่อาศัยมั่นคง จากการยกระดับความร่วมมือทุกภาคส่วน” ณ เทศบาลตำบลท่าผา อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่
อุทัย บุญเทียม นายกเทศมนตรีตำบลท่าผา กล่าวว่า เตรียมยื่นข้อเสนอต่อหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยเปิดพื้นที่เรียนรู้ระหว่างองค์กรชุมชน ท้องที่ ท้องถิ่น หน่วยงานระหว่างพื้นที่ และระดับนโยบาย เพื่อเข้าใจแนวทางการแก้ไขปัญหาที่ดินที่อยู่อาศัย และการพัฒนาคุณภาพชีวิต เพื่อให้เกิดกระบวนการพัฒนาองค์กรชุมชน ร่วมพัฒนาที่อยู่อาศัย ผ่านการจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่จากการมีส่วนร่วมของภาคีพัฒนาทุกภาคส่วน
สำหรับตำบลท่าผามีทั้งหมด 10 หมู่บ้าน รวม 1,800 ครัวเรือน ประชากรประมาณ 5,000 คน ส่วนใหญ่เป็นคนเมือง (80 %) และปกาเกอะญอ มีอาชีพปลูกข้าวโพด ข้าว หอมแดง ถั่วเหลือง กะหล่ำปลี เลี้ยงวัว ฯลฯ เนื้อที่ทั้งตำบลประมาณ 115 ตารางกิโลเมตร ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติแม่แจ่ม และเขตอุทยานแห่งชาติแม่โถ ชาวบ้านไม่มีเอกสารสิทธิ์ ไม่มีความมั่นคงในที่ดิน นอกจากนี้ยังมีปัญหาฝุ่นควัน ปัญหาหนี้สินจากการทำเกษตร น้ำท่วม น้ำแล้ง ฯลฯ
“การแก้ไขปัญหาที่ดินนั้น เราเริ่มตั้งแต่ปี 2562 โดยจัดตั้งคณะกรรมการขึ้นมาทุกหมู่บ้าน ๆ ละ 5 คน รวม 10 หมู่บ้าน ทำงานร่วมกับป่าไม้ อำเภอ และเทศบาลท่าผา มีการจัดประชาคมหมู่บ้าน เพื่อชี้แจง สร้างความเข้าใจแนวทางการแก้ไขปัญหาร่วมกัน เช่น ถ้าใครทำกินหรือขยายพื้นที่ทำกินหลังปี 2557 จะไม่ได้รับสิทธิ เพื่อป้องกันการบุกรุกทำลายป่า มีการจัดเก็บข้อมูลที่ดินทำกิน ใช้เครื่องมือ GPS จับพิกัด ที่ดินทำกินรายแปลง แนวเขตการใช้ประโยชน์ที่ดิน จนได้ข้อมูลที่ดินทั้งตำบลในปี 2563 จากนั้นจึงเอาข้อมูลมาทำประชาคมหมู่บ้านเพื่อรับรองข้อมูล รับรองสิทธิให้ถูกต้องอีกครั้ง”
นายกเทศมนตรี ตำบลท่าผา กล่าวเพิ่มเติมว่า กระบวนการแก้ไขปัญหาการจัดทำข้อมูลการครอบครองที่ดินทำกินรายแปลงในตำบลท่าผา เป็นการแก้ไขปัญหาที่ดินตามแนวทางมติ ครม. 26 พฤศจิกายน 2561 และนำไปสู่การมอบสิทธิประโยชย์การใช้ที่ดิน คทช. โดยทางอำเภอแม่แจ่มและกรมป่าไม้เป็นผู้อนุญาตอย่างถูกต้อง โดยวันนี้จะมีพิธีมอบสิทธิประโยชย์การใช้ที่ดินในเขตปาสงวนฯ ให้แก่ประชาชนในตำบลท่าผาในงาน ‘วันที่อยู่อาศัยโลกภาคเหนือ 2566’
“มอบหนังสือการใช้ประโยชน์ที่ดินให้แก่ชาวบ้านประมาณ 1,300 ครอบครัว ประมาณ 2,000 แปลง เนื้อที่ ประมาณ 16,000 ไร่ (เฉลี่ยครอบครัวหนึ่งประมาณ 15 ไร่) ส่วนการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยนั้น สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชนฯ หรือ ‘พอช. ได้มาจัดทำโครงการบ้านมั่นคงชนบทตำบลท่าผา ในปี 2563 เพื่อสนับสนุนการซ่อมสร้าง ปรับปรุงบ้านเรือนประชาชนที่มีฐานะยากจนในตำบล โดยให้คณะกรรมการในแต่ละหมูบ้านร่วมกันสำรวจข้อมูลผู้เดือดร้อน และนำข้อมูลมาทำประชาคมรับรองสิทธิ์ พบผู้เดือดร้อนทั้งตำบล 205 ครัวเรือน พอข.สนับสนุนงบประมาณครัวเรือนหนึ่งไม่เกิน 40,000 บาท รวม 6 ล้านบาทเศษ เพื่อนำมาปรับปรุงซ่อมแชมบ้านเรือนโดยใช้ช่างชุมชน แรงงานจิตอาสา ปัจจุบันดำเนินการแล้วเสร็จทั้ง 205 ครัวเรือน และในปี 2566 ขยายโครงการบ้านมั่นคงไปที่ตำบลบ้านทับติดกับท่าผา จำนวน 215 ครัวเรือน พอช. สนับสนุนงบประมาณ 12.9 ล้านบาท“
นอกจากนี้เทศบาลยังร่วมกับชุมชน และหน่วยงานต่างๆ รวมทั้งภาคเอกชน ร่วมกันแก้ไขปัญหาฝุ่นควันและการพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนตั้งแต่ปี 2561 เช่น ลดการปลูกข้าวโพด ส่งเสริมการปลูกไผ่ กาแฟ ผักสลัด ผักอินทรีย์ต่างๆ ไม้ผล อะโวคาโด้ เงาะ และไม้ยืนต้น โดยนำไม้ไผ่มาทำเฟอร์นิเจอร์ โต๊ะ เก้าอี้ แคร่ ถ้วย ฯลฯ มีโรงงานผลิตเฟอร์นิเจอร์ในตำบลรองรับ ส่วนกาแฟมีบริษัทอเมซอน มาช่วยส่งเสริม การปลูกและจะรับซื้อผลผลิต มีชาวบ้านเข้าร่วมประมาณ 40 ราย
“เมื่อก่อนชาวบ้านท่าผาปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์เป็นอาชีพหลักเกือบ 100 เปอร์เซ็นต์ ตอนนี้เหลือ พื้นที่ปลูกประมาณ 60 เปอร์เซ็นต์ ส่วนคนที่ยังปลูก เราส่งเสริมให้นำชังข้าวโพด ต้นข้าวโพดที่เก็บฝักแล้ว มาใช้ประโยชน์ นำมาเป็นอาหารสัตว์ ทั้งอาหารสดและเป็นอาหารหมักให้แก่วัว ทำให้ไม่ต้องเผา และช่วยลดต้นทุนการเลี้ยงสัตว์ด้วย”
