เรียกร้อง สส. สว. พรรคการเมือง ช่วยหาทางถึงที่สุด ให้ประชาชนได้เลือก สสร. ยัน “ถ้าประชาชนเลือกไม่ได้ ก็ยังไม่ต้องร่าง” หวัง รัฐสภา เดินหน้ากระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ ให้ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่
วันนี้ (17 ก.ย. 68) ที่หน้าสำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ เครือข่ายประชาชนร่างรัฐธรรมนูญ (Con for All) จัดกิจกรรม #ทวงคืนอำนาจประชาชน ชวนประชาชนไปแสดงพลังยืนยัน “อำนาจประชาชน” เลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญ ตามที่ศาลรัฐธรรมนูญได้เผยแพร่คำวินิจฉัยที่ 9/2568 ฉบับย่อ เมื่อวันที่ 10 กันยายน 2568 โดยระบุข้อความว่า “รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญได้โดยตรง” ซึ่งทางเครือข่ายมองว่า อาจเป็นการแสดงถึงการลดทอนอำนาจประชาชนในการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่
กลุ่ม Con for All ได้อ่านแถลงการณ์ “ทวงคืนอำนาจประชาชน – สสร. ต้องมาจากการเลือกตั้ง” โดยมีสาระสำคัญคือ จากคำวินิจฉัย 9/2568 (ฉบับย่อ) สามารถสรุปได้ว่า รัฐสภามีอำนาจริเริ่มหรือแสดงความต้องการเพื่อจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ โดยทำประชามติอย่างน้อย 2 ครั้ง
แม้คำวินิจฉัยดังกล่าวจะตีความว่าการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่จะเดินต่อไปได้ แต่อุปสรรคใหม่ที่ศาลรัฐธรรมนูญได้สร้างขึ้น คือ การวินิจฉัยว่า “รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญได้โดยตรง”
จากคำวิจฉัยดังกล่าว ก่อให้เกิดปัญหาที่ว่า “ศาลใช้อำนาจใดให้ความเห็นนอกเหนือไปจากประเด็นที่ผู้ร้องถาม” และ “ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจกำหนดกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่หรือไม่” ทั้งที่เป็นอำนาจของฝ่ายนิติบัญญัติหรือรัฐสภาที่มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรง ดังนั้นรัฐสภาจึงมีอำนาจเต็มในการออกแบบให้สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) มาจากการเลือกตั้งโดยตรง
Con for All ขอยืนยันว่า อำนาจกำหนดกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่เป็นของประชาชน และประชาชนจะให้อำนาจนั้นผ่านรัฐสภา โดยที่ศาลรัฐธรรมนูญไม่มีอำนาจแทรกแซง และความเห็นของศาลรัฐธรรมนูญที่นอกเหนือคำวินิจฉัย ย่อมไม่มีผลผูกพันกับทุกองค์กรในรัฐสภา
ยิ่งชีพ อัชฌานนท์ ผู้อำนวยการ iLaw ย้ำว่า ถ้าอยากให้รัฐธรรมนูญเป็นของประชาชน และเกี่ยวข้องกับประชาชน ก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ต้องมีการเลือกตั้ง สสร. โดยตรง โดยประชาชนทุกคนไปเข้าคูหาได้ และความฝันนี้จะจบลงไปเพียงเพราะคำวินิจฉัยของคนไม่กี่คน จึงอยากเรียกร้องไปยัง สส. สว. และพรรคการเมือง ว่า อย่าเพิ่งยอม และเห็นด้วย แต่ช่วยหาทางให้ถึงที่สุดว่าประชาชนจะได้เลือกสสร. มาร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้อย่างไร ถ้าประชาชนเป็นผู้เลือก สสร.ไม่ได้ คิดว่าก็ยังไม่ต้องร่าง
“ถ้าจะให้คน กลุ่มเดียว กลุ่มเดิม ที่มาจากการแต่งตั้ง ร่างรัฐธรรมนูญ ก็จะได้รัฐธรรมนูญแปลก ๆ ให้เราต้องมาเถียงกันอีกว่าผิดหลักอะไรบ้าง”
ยิ่งชีพ อัชฌานนท์
ขณะที่ ณัชปกร นามเมือง เครือข่ายประชาชนร่างรัฐธรรมนูญ (Con for All) เป็นตัวแทนในการอ่านแถลงการณ์ “ทวงคืนอำนาจประชาชน – สสร.ต้องมาจากการเลืกตั้ง” โดยย้ำว่า การจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ต้องจัดให้ประชาชนออกเสียงประชามติ 3 ครั้ง ได้แก่
- ให้ประชาชนออกเสียงประชามติว่าสมควรมีรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่ ?
- ให้ประชาชนออกเสียงประชามติเกี่ยวกับการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ว่า มีวิธีการและเนื้อหาที่สำคัญอย่างไร ?
- ภายหลังรัฐสภาจัดทำรางรัฐธรรมนูญฉบับใหม่เสร็จแล้ว ให้ประชาชนออกเสียงประชามติว่าเห็นชอบ กับร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่หรือไม่ ?
โดยการออกเสียงประชามติครั้งที่ 1 และครั้งที่ 2 อาจรวมเป็นครั้งเดียวกันได้จากคำวินิจฉัยข้างต้น จึงสรุปได้ว่า รัฐสภามีอำนาจริเริ่มหรือแสดงความต้องการเพื่อจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้ แต่ต้องทำประชามติ อย่างน้อย 2 ครั้ง
แม้คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญจะตีความให้กระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ยังเดินหน้าต่อไปได้ แต่อุปสรรคใหม่ที่ศาลรัฐธรรมนูญได้สร้างขึ้น คือ การเขียนในคำวินิจฉัยฉบับย่อว่า “รัฐสภาไม่อาจให้ประชาชนเลือกผู้ร่างรัฐธรรมนูญได้โดยตรง”
ในฐานะผู้แทนปวงชนชาวไทยตามหลักการแบ่งแยกอำนาจและการปกครองในระบอบประชาธิปไตย กระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่จึงอยู่ในอำนาจของรัฐสภาที่จะต้องดำเนินการไปตามเจตนารมณ์ของประชาชน ดังนั้น รัฐสภาจึงมีอำนาจเต็มในการออกแบบให้สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) มาจากการเลือกตั้งโดยตรงเพื่อให้กระบวนการร่างรัฐธรรมนูญยึดโยงกับประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยอย่างแท้จริง
Con for All ขอยืนยันว่า อำนาจกำหนดกระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่เป็นของประชาชน และประชาชนจะใช้อำนาจนั้นผ่านรัฐสภา โดยที่ศาลรัฐธรรมนูญไม่มีอำนาจเข้ามาก้าวล่วงหรือแทรกแซง และการให้ความเห็นเพิ่มเติมของศาลรัฐธรรมนูญที่นอกเหนือจากประเด็นที่ต้องวินิจฉัย ย่อมไม่มีผล ผูกพันกับทุกองค์กรในรัฐสภา คณะรัฐมนตรี ศาล องค์กรอิสระ และหน่วยงานของรัฐ
Con for All ขอสนับสนุนให้รัฐสภาเดินหน้ากระบวนการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ต่อไปโดยสร้างกระบวนการให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ และให้ประชาชนได้เลือกผู้มาทำหน้าที่ยกร่าง รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ โดยไม่ให้มีอำนาจอื่นเป็นผู้ตัดสินใจเหนืออำนาจของประชาชน
