ในยุคที่ภัยพิบัติจากธรรมชาติเกิดถี่และรุนแรงขึ้น ด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีผลต่อการดำรงอยู่ของมนุษย์ การเตรียมความพร้อมของประเทศสำหรับการเปลี่ยนแปลงนี้จึงเป็นสิ่งที่ไม่อาจมองข้ามได้
หนึ่งในการเตรียมความพร้อมกับการเข้ามาของภัยพิบัติที่ไม่อาจคาดเดาความรุนแรง คือการมี “ข้อเสนอเชิงนโยบาย” จากการระดมสมองในหลายภาคส่วน ซึ่งจะต้องร่วมกันพัฒนาข้อเสนอเชิงนโยบายให้เป็นภารกิจที่รัฐบาลจะต้องให้ความสำคัญอย่างเร่งด่วน โดยการพัฒนาและจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายดังกล่าว สามารถสรุปตามขั้นตอนกระบวนการพัฒนานโยบายสาธารณะ ดังนี้
- การก่อตัวของนโยบายโดยสาธารณะ โดยระบุปัญหา สำรวจสถานการณ์ วิเคราะห์สาเหตุของปัญหา และการคาดการอนาคต ซึ่งประกอบด้วย น้ำท่วม, ภัยแล้ง, ดินสไลด์, พายุ, การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ, ไฟป่า, การกัดเซาะชายฝั่ง, สึนามิ และแผ่นดินไหว โดยในแต่ละประเด็นจะมีนักวิชาการดำเนินการในแต่ละด้าน และนำเสนอพร้อมทั้งถกแถลงร่วมกันกับผู้ทรงคุณวุฒิเพื่อดำเนินการในการสร้างทางเลือก
- การกำหนดทางเลือกและการตัดสินใจ โดยกำหนดทางเลือก จากการวิเคราะห์ปัญหา ความท้าทาย ด้านนโยบาย กฎหมาย มาตรการดำเนินงาน ระบบฐานข้อมูล ระบบการสื่อสาร กลไกการจัดการ การพัฒนาศักยภาพและขีดความสามารถ และด้านปัญหาการจัดการขณะเกิดภัย
- การจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบาย โดยใช้การสังเคราะห์ข้อมูลจากนักวิชาการและการถกแถลงร่วมกันกับผู้ทรงคุณวุฒิและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง พร้อมด้วยการถอดบทเรียนร่วมกับกลุ่มผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและประสบภัยโดยตรง เพื่อร่วมกันจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายโดยสาธารณะให้ประเทศไทยพร้อมสู้ภัยพิบัติในภาวะโลกเดือด ใน 2 ระดับ ดังนี้
- ข้อเสนอเชิงนโยบายสาธารณะระดับชาติ
- ข้อเสนอเชิงนโยบายระดับท้องถิ่น เพื่อเสนอต่อองค์กรท้องถิ่นและเครือข่ายชุมชน
การมีข้อเสนอเชิงนโยบายที่ผ่านการระดมสมองจากทุกภาคส่วน ไม่เพียงแต่จะช่วยสร้างแนวทางแก้ไขที่ยั่งยืน แต่ยังเป็นเครื่องมือสำคัญที่รัฐบาลต้องให้ความสำคัญอย่างเร่งด่วน ซึ่งข้อเสนอเหล่านี้จะต้องครอบคลุมทั้งระดับชาติและระดับท้องถิ่น โดยเน้นการแก้ไขปัญหาในมิติต่าง ๆ อย่างรอบด้าน
และสิ่งสำคัญคือ ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกันเพื่อผลักดันข้อเสนอเชิงนโยบายเหล่านี้ให้กลายเป็นภารกิจที่มีผลในทางปฏิบัติจริง เพื่อสร้างความมั่นคงและยั่งยืนให้กับประเทศไทยในการรับมือกับโลกที่กำลังเปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดยั้ง
