เหตุเป็น สิทธิตามรัฐธรรมนูญ ส่วนบำนาญพิเศษ เป็น สิทธิเฉพาะตัว ของทายาท
ไพโรจน์ พลเพชร ที่ปรึกษาสมาคมสิทธิเสรีภาพของประชาชน (สสส.) กล่าวถึงกรณีที่มีการเรียกคืนเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุที่เป็นข่าวอยู่ในเวลานี้ว่า จะต้องพิจารณาเจตนารมณ์ของสิทธิได้รับเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุและสิทธิได้รับบำนาญพิเศษ โดยเห็นว่า เบี้ยผู้สูงอายุมุ่งคุ้มครองผู้สูงอายุตามพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ. 2546 (ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2553) ที่กำหนดไว้ว่า “ผู้สูงอายุมีสิทธิได้รับการจ่ายเงินเบี้ยยังชีพเป็นรายเดือนอย่างทั่วถึงและเป็นธรรม” เพื่อให้สอดคล้องกับสิทธิที่ได้รับการรับรองไว้ในรัฐธรรมนูญ และเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานสำหรับผู้สูงอายุทุกคน ถือเป็นหน้าที่ขั้นต่ำของรัฐที่ต้องปฏิบัติให้เกิดขึ้นอย่างเป็นจริง
“เบี้ยผู้สูงอายุ จึงเป็น สิทธิที่ก่อตั้งขึ้นตามรัฐธรรมนูญ และกฎหมายผู้สูงอายุ ซึ่งออกมาให้เป็นตามเจตนารมณ์ตามรัฐธรรมนูญ”
ส่วนบำนาญพิเศษนั้น เป็นการมุ่งคุ้มครองสิทธิข้าราชการ พลทหารกองประจำการ หรือบุคคลที่ทำหน้าที่ทหารตามที่กระทรวงกลาโหมกำหนด ซึ่งได้รับอันตรายจนพิการหรือป่วยเจ็บถึงทุพพลภาพจนไม่สามารถรับราชการต่อไปได้ หรือสิทธิของทายาทของบุคคลดังกล่าวกรณีถึงแก่ความตายเพราะเหตุปฏิบัติราชการในหน้าที่ โดยได้รับเป็นรายเดือน ซึ่งทายาทของผู้ที่เสียชีวิต คือ บิดา มารดา คู่สมรส หรือบุตร โดยเฉพาะบิดามารดาจะได้รับสิทธิบำนาญพิเศษจนตลอดชีวิต
บำนาญพิเศษจึงเป็น สิทธิเฉพาะตัว ของข้าราชการ หรือสิทธิของทายาทของข้าราชการที่เสียชีวิตดังกล่าว เป็นสิทธิที่ก่อตั้งขึ้นเฉพาะตามพระราชบัญญัติบำเหน็จบำนาญข้าราชการ พ.ศ. 2494 และที่แก้ไขเพิ่มเติม
“สิทธิได้รับเบี้ยผู้สูงอายุเป็นสิทธิในฐานะผู้สูงอายุ ส่วนสิทธิได้รับบำนาญพิเศษของผู้สูงอายุเป็นสิทธิในฐานะทายาทของข้าราชการที่เสียชีวิตจากการปฏิบัติหน้าที่ราชการ สิทธิผู้สูงอายุดังกล่าว จึงเป็นการก่อตั้งสิทธิหรือรับรองสิทธิตามเจตนารมณ์และลำชั้นของกฎหมายที่ต่างกัน ผู้สูงอายุย่อมได้รับสิทธิไม่ถือว่าเป็นการซ้ำซ้อนกันแต่ประการใด”
ส่วนกรณีการเรียกคืนเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุโดยอ้างระเบียบกระทรวงมหาดไทย ว่าด้วยหลักเกณฑ์การจ่ายเงินเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุของก่อนปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2552 ข้อ 6 ที่กำหนดว่าผู้มีสิทธิจะได้รับเงินเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ ต้องไม่เป็นผู้ได้รับสวัสดิการหรือสิทธิประโยชน์อื่นใดจากหน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้แก่ ผู้รับเงินบำนาญ เบี้ยหวัด บำนาญพิเศษ หรือเงินอื่นใดในลักษณะเดียวกัน ที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกำลังดำเนินการตามหนังสือของกรมบัญชีกลางในเวลานี้นั้น
ไพโรจน์ เห็นว่า การอ้างระเบียบดังกล่าว ไม่อาจใช้บังคับได้ เพราะการออกกฎอันเป็นการตัดสิทธิที่ได้รับการรับรองตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายผู้สูงอายุย่อมไม่มีอำนาจให้กระทำได้