ภาคีเครือข่ายสะอาด จัดแสดงผลงานนิทรรศการ ‘จมูก’ ปลุกพลังคนไทยลุกขึ้นทวงสิทธิให้จมูกได้สูดอากาศสะอาดตามสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน ที่รัฐต้องเคารพ ปกป้อง และทำให้เกิดขึ้นจริง
วันนี้ (1 มิ.ย. 66) Thailand Can เครือข่ายอากาศสะอาด ประเทศไทย และภาคี เปิดงานนิทรรศการพลังจมูก ( Power of the nose Right to clean air) สิทธิในอากาศสะอาด ณ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร (BACC) เพื่อสื่อสารปัญหามลพิษทางอากาศ (PM2.5) ให้สังคมได้ตระหนักถึงความสำคัญ ร่วมมือกันรักษาสิ่งแวดล้อม พร้อมเรียกร้องให้รัฐบาลสมัยหน้าแก้ไขปัญหาอย่างจริงจัง ไม่ต้องรอให้ฤดูกาลฝุ่นมาถึงแล้วจึงค่อยคิดหาวิธีเหมือนอย่างทุกปีที่ผ่านมา
ธนวัต มณีนาวา ศิลปินผู้ออกแบบนิทรรศการ กล่าวว่า เรื่องฝุ่น PM2.5 เกี่ยวข้องกับจมูกของเราก็ทำงานศิลปะรูปจมูกแบบตรงไปตรงมา เมื่อเราหายใจเอาฝุ่นเข้าไปก็เปรียบเหมือนเครื่องดูดฝุ่น ทรงจมูกที่มีหลากหลายขนาด เปรียบกับคนที่แตกต่างกัน จมูกจะใหญ่จะเล็ก แต่ก็ต้องสูดอากาศเหมือนกัน รับผลกระทบเหมือนกัน อยากให้คนมีสิทธิในอากาศเสมอกัน ใครที่เอาเปรียบเราต้องกดดันให้เขาแก้ไขเรื่องนี้ อากาศเป็นของทุกคน PM2.5 เกิดจากตรงไหนทุกคนควรได้ตระหนักและมีส่วนร่วมไม่เฉยเมยกับเรื่องที่อาจะเป็นส่วนหนึ่งในการก่อมลพิษ อยากให้กลับมาคิดถึงคนอื่นด้วย ถ้าเราร่วมมือกัน ผู้ประกอบการ ภาครัฐช่วยกัน ผมคิดว่าอากาศจะดีขึ้น
ทั้งนี้ เดิมการทำผลงานจะตั้งต้นจากวัสดุที่มีซึ่งเป็นของเหลือใช้ต่าง ๆ แต่ครั้งนี้เราเอาประเด็นตั้งต้นมาก่อน เราอยากพูดเรื่องอากาศ โดยเชื่อว่าถ้าเราทำงานศิลปะที่เข้าถึงได้ง่าย ถ้าเอาฟิล์มเอ็กซเรย์ เอาฝ้าของปอดมาให้ดูรู้สึกว่ามันดูน่ากลัว มันดูเข้าถึงยาก แต่ผลงานที่ทำออกมานี้อยากให้คนมาดู เข้ามาใกล้ชิด และที่สำคัญคือมันนั่งได้ พอใกล้ชิดกับเรื่องนี้ก็ได้รับทราบกันประเด็นที่เราได้สื่อสาร
ธนวัต กล่าวว่า งานชิ้นนี้เราเปรียบจมูกของเราเหมือนเครื่องดูดฝุ่นไปแล้ว เราก็เอาเครื่องดูดฝุ่นที่พังแล้ว ถูกทิ้งแล้วมาประกอบผลงาน ส่วนจมูก เราไปทำงานร่วมกับร้านจักรยานยนต์ พอเขาตัดหนังเบาะมันจะมีส่วนเหลือใช้ด้านข้าง เราก็รวบรวมเอามาประกอบแปะกัน ทำให้เกือบ 80% เป็นของรียูส เพราะเราพูดเรื่องอากาศ เรื่อง PM2.5 มันก็เชื่อมโยงกับระบบการผลิต
“ถ้าเราจะสร้างสรรค์ผลงานเราก็ต้องนึกถึงกระบวนการที่ไม่ไปกระทบกับสิ่งแวดล้อมด้วย แนะนำศิลปินให้มาร่วมกันทำงานเยอะ ๆ โดยเฉพาะการทำงานเพื่อช่วยเหลือสังคม ช่วยเหลือสิ่งแวดล้อม อยากชวนให้ศิลปินลองหันมาทำงานทำนองนี้บ้าง แก้เอียนก็ได้ เปิดโอกาสให้คนเสพสิ่งพวกนี้มาขึ้นและร่วมมือกันแก้ปัญหายากๆ ของโลกต่อไป”
รศ.คนึงนิจ ศรีบัวเอี่ยม ผู้ร่วมเสนอร่างกฎหมายอากาศสะอาด และตัวแทนเครือข่ายอากาศสะอาด กล่าวว่า ร่างกฎหมายอากาศฉบับประชาชน จากการเสนอรายชื่อกว่า 2 หมื่นคน รัฐสภาพิจารณาเป็นกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการเงิน จึงส่งให้นายกรัฐมนตรีพิจารณาก่อนตามระเบียบ ซึ่งตอนนี้ยังไม่ได้ถูกปัดตก แต่ยังอยู่ระหว่างการรอพิจารณา และจะต้องรอสภาใหม่เข้ามาพิจารณาต่อ ทางเลือกหนึ่งคือนายกฯคนใหม่ก็ไม่เห็นด้วยและปัดตก แต่ถ้านายกฯคนใหม่มาแล้วเห็นด้วยก็ส่งให้รัฐสภาได้พิจารณาต่อไป
ในส่วนของ Thailans Can เองไม่ได้ทำงานแค่ยกร่างกฎหมายแล้วจบ แต่เรายังทำงานให้ความรู้แก่สังคมให้ตระหนักว่าเรื่องนี้คือความเป็นความตายเกี่ยวข้องกับสุขภาพของทุกคน ให้รู้ว่าการมีอากาศสะอาดเป็นสิทธิหนึ่งของเรา ที่ต้องรักษาไว้ มีกฎหมายอะไรบ้างที่เกี่ยวข้องและคุ้มครองได้ สำหรับร่างกฎหมายนี้เราเขียนไว้เรื่องสิทธิที่จะหายใจอากาศสะอาด ซึ่งสหประชาชาติก็ได้รับรองแล้วว่าเป็นสิทธิ ซึ่งเป็นหน้าที่ของรัฐที่จะดำเนินการ ปกป้องให้สิทธินี้เกิดขึ้นได้จริง แนวปฏิบัติระหว่างประเทศที่ว่าด้วยเรื่องสิทธิมนุษยชน ครอบคลุมใช้กันทั่วโลกสุดท้ายแล้วรัฐบาลก็ต้องทำอยู่ดี แต่เราเพียงร่างสิทธิมาให้รู้ว่ามันควรจะประกอบด้วยอะไรบ้าง และเป็นเรื่องที่ประชาชนจะได้เรียนรู้ไปพร้อมกัน
ตอนที่หาเสียงทุกพรรคพูดเรื่องการผลักดันอากาศสะอาดหมดเลยทำให้เข้าใจว่าเห็นความสำคัญของเรื่องนี้ พร้อม ๆ กับแรงกัดดันเรียกร้องจากสังคมที่ตระหนักถึงเรื่องนี้ การมีอากาศสะอาดเป็นประโยชน์ของส่วนรวม สำคัญมากกว่าประโยชน์ของคนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง พรรคการเมืองต้องยกขึ้นเหนือประโยชน์ของแต่ละพรรคแต่ละค่าย คาดว่ารัฐบาลสมัยใหม่น่าจะให้ความชัดเจนมากขึ้นกว่าก่อน แต่ไม่รู้ว่าจะจริงจังแค่ไหน ต้องคิดตามกันว่าจะจริงจังแค่ไหน โดยเฉพาะการแก้ปัญหาต้นแต่ต้นตอ ปัญหาในเชิงโครงสร้าง เราก็ให้กำลังใจไม่ว่าใครได้เป็นรัฐบาล เพื่อให้ทำเรื่องนี้อย่างจริงจังจริงใจ
