ยื่นหนังสื่อ ซัดแถลงการณ์ คัดค้าน MOU แร่หายากไทย–สหรัฐ ย้ำ บทเรียนเหมืองในเมียนมา ก่อผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม ปล่อยสารปนเปื้อนลงน้ำกก น้ำโขง ยังไร้ทางแก้
ภายหลังประเทศไทยลงบันทึกความเข้าใจ (MOU) กับสหรัฐอเมริกา เมื่อ 26 ตุลาคม 2568 ระหว่างการประชุมสุดยอดอาเซียน ครั้งที่ 47 ณ กรุงกัวลาลัมเปอร์ ประเทศมาเลเซีย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์สหรัฐฯ เพื่อลดพึ่งพาจีนในห่วงโซ่อุปทานเทคโนโลยีสะอาด (แบตเตอรี่–พลังงาน–ชิป) ซึ่งไทยกลายเป็นจุดยุทธศาสตร์ใหม่ในภูมิภาค
หลังจากการลงนามดังกล่าวเกิดขึ้น เครือข่ายภาคประชาชน เดินหน้ายืนหนังสือคัดค้านอย่างต่อเนื่อง เพราะกังวลเรื่องผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งมีตัวอย่างเกิดขึ้นแล้วที่ประเทศเมียนมา และส่งผลกระทบกับแม่น้ำสายสำคัญของไทยอย่างแม่น้ำกก ที่ยังแก้ปัญหากันยังไม่จบอีกทั้งล่าสุดยังพบว่ามีสารปนเปือนจากการทำเหมืองแร่ในแม่น้ำโขงด้วย
นักปกป้องสิทธิมนุษยชน เครือข่ายประชาชนผู้เป็นเจ้าของแร่ และคณะกรรมการประสานงานองค์กรพัฒนาเอกชน (กป.อพช.) ได้มีการเรียกร้องให้ยกเลิก MOU ฉบับดังกล่าวมาเสมอ
ล่าสุดได้จัดกิจกรรม “Thailand Is Not Yours: ปฏิบัติการหยุดดีลลับแร่ธาตุสำคัญ MOU ไทย–สหรัฐ” ยื่นหนังสือถึง อนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรี คัดค้าน MOU ด้วยความร่วมมือด้านห่วงโซ่อุปทานแร่ธาตุสำคัญระหว่างรัฐบาลไทย–สหรัฐฯ (MOU แร่ธาตุสำคัญ)
พร้อมอ่านแถลงการณ์ ชี้ว่า แม้รัฐบาลไทยอ้างว่า MOU ไม่มีผลผูกพันทางกฎหมายระหว่างประเทศ แต่เนื้อหาใน MOU เป็นข้อตกลงที่มีผลผูกพันต่อรัฐบาลไทยโดยตรง เพราะกำหนดให้ต้องขับเคลื่อนความร่วมมือและการลงทุนในห่วงโซ่อุตสาหกรรมแร่ตั้งแต่ต้นทางถึงปลายน้ำเป็นเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ว่าต้องปฏิบัติตาม
โดยระบุว่า พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ซึ่งจะถูกใช้เป็นกฎหมายรองรับ MOU มีลักษณะ “อำนาจสูง ความรับผิดชอบต่ำ” เพราะรวมศูนย์อำนาจรัฐและทุนแต่กลไกตรวจสอบอ่อนแอจึงทำให้ประเทศไทยไม่เคยมีเหมืองแร่ใดที่แก้ปัญหาผลกระทบสิ่งแวดล้อมและสุขภาพประชาชนได้อุตสาหกรรมเหมืองแร่ไทยทั้งหมดเป็น “อุตสาหกรรมสกปรก”
เครือข่ายฯ ระบุว่า การสำรวจแร่การทำเหมือง การแต่งแร่การทำให้บริสุทธิ์ผลิตแม่เหล็กความเข้มสูงการผลิตผลิตภัณฑ์อื่น ๆ การรีไซเคิลกระบวนการเหล่านี้จะทำให้ประเทศไทยกลายเป็นแหล่งสะสมสารพิษรุนแรง ตลอดห่วงโซ่อุตสาหกรรมแร่ ผลคือประเทศไทยจะได้ผลกระทบ แต่สหรัฐฯ จะได้ประโยชน์สูงสุด ด้วยการย้ายอุตสาหกรรมออกนอกแผ่นดินของตน อีกทั้งไม่ต้องแบกรับต้นทุนใด ๆ
เครือข่ายฯ จึงเรียกร้องให้ รัฐบาลไทยยกเลิก MOU ฉบับนี้ทันที
