ย้ำ มีหลักฐานเชิงประจักษ์รองรับ ใช้ได้ในผู้ป่วยอาการไม่รุนแรง เสริมแนวทางรักษาโรคทางเดินหายใจ พร้อมออกคู่มือมาตรฐานให้แพทย์แผนปัจจุบันใช้สมุนไพรไทยได้อย่างมั่นใจ แม้แนวทางเวชปฏิบัติฉบับล่าสุดของราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย จะไม่แนะนำให้ใช้
กรณีที่ ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย ร่วมกับ สมาคมทางการแพทย์ต่าง ๆ ออกประกาศแนวทางเวชปฏิบัติการดูแลรักษาโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ฉบับปี 2568 เมื่อวันที่ 16 มิถุนายนที่ผ่านมา โดยหนึ่งในคำแนะนำคือ “ไม่แนะนำให้ใช้ฟ้าทะลายโจร” เนื่องจากผลการศึกษาชี้ว่าไม่ช่วยลดอาการหรือความรุนแรงของโรค ไม่ว่าจะในผู้ป่วยที่ไม่มีอาการ อาการน้อย หรือปานกลาง
ล่าสุด กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ชี้แจงถึงบทบาทของ ฟ้าทะลายโจร ในระบบบริการสุขภาพ โดยยืนยันว่า การใช้สมุนไพรไทยรวมถึงฟ้าทะลายโจร เป็นส่วนหนึ่งของนโยบายส่งเสริมการแพทย์แผนไทยควบคู่แผนปัจจุบัน ซึ่งยังมีความสำคัญต่อระบบสุขภาพของไทย
ผลักดันใช้สมุนไพรไทยอย่างเป็นระบบ – ออกคู่มือใช้จริง
กรมการแพทย์ ระบุว่า ได้ร่วมกับกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ และภาคีเครือข่าย จัดตั้ง “คณะกรรมการบูรณาการและส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพรในระบบบริการสุขภาพ” โดยจัดทำ “คู่มือการใช้ยาสมุนไพรในเวชปฏิบัติ” ซึ่งออกเผยแพร่แล้วเมื่อเดือนเมษายน 2568 เพื่อให้แพทย์แผนปัจจุบันสามารถใช้สมุนไพรไทยได้อย่างมั่นใจ บนพื้นฐานของหลักฐานเชิงประจักษ์
- ดูเพิ่มเติม : คู่มือการใช้ยาสมุนไพรในเวชปฏิบัติ
ในคู่มือดังกล่าวได้ระบุถึงการใช้สมุนไพรไทยในการรักษาอาการใน 6 กลุ่มโรค ได้แก่
- กลุ่มอาการระบบทางเดินอาหาร
- ระบบทางเดินหายใจ
- กล้ามเนื้อและกระดูก
- โรคมะเร็ง
- สมองและระบบประสาท
- ระบบผิวหนัง
ฟ้าทะลายโจรถูกจัดอยู่ในกลุ่มยาสำหรับอาการทางเดินหายใจ โดยเฉพาะอาการไข้หวัด ไอ เจ็บคอ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ รวมถึงใช้กับผู้ติดเชื้อโควิด-19 ที่มีอาการไม่รุนแรง ทั้งในฐานะยาทดแทน หรือใช้ร่วมกับการรักษาอื่น โดยมีงานวิจัยและข้อมูลทางคลินิกรองรับ
ย้ำ ‘หลักฐานมีอยู่จริง’ หนุนใช้เสริมการรักษา
กรมการแพทย์ ยังระบุด้วยว่า ฟ้าทะลายโจรได้รับการบรรจุในบัญชียาหลักแห่งชาติด้านสมุนไพร พ.ศ. 2566 โดยมีหลักฐานสนับสนุนชัดเจนถึงประสิทธิภาพในการลดอาการจากการติดเชื้อไวรัสในระบบทางเดินหายใจ และแม้ในแนวทางเวชปฏิบัติบางฉบับจะยังมีความเห็นไม่สอดคล้องกัน แต่ในเชิงระบบการแพทย์ปฐมภูมิ สมุนไพรไทยยังมีความสำคัญและควรใช้ต่อไปภายใต้การกำกับดูแลอย่างเหมาะสม
สถานการณ์โควิดยังไม่นิ่ง ผู้ป่วยรายวันยังเกิน 7,000 คน
ขณะเดียวกัน กรมควบคุมโรค รายงานสถานการณ์ผู้ป่วยโควิด-19 ในระบบ Digital Disease Surveillance (DDS) ล่าสุด ประจำวันที่ 18 มิถุนายน 2568 (รายงานวันที่ 19 มิถุนายน) พบผู้ป่วยรายใหม่ 7,047 ราย แบ่งเป็นผู้ป่วยนอก 6,890 ราย และผู้ป่วยใน 457 คน เสียชีวิต 3 คน รวม 3 วัน (16–18 มิ.ย.) มีผู้ป่วยสะสม 21,018 คน
ยอดสะสมตั้งแต่ต้นปี 2568 อยู่ที่ 508,940 คน เสียชีวิตรวม 167 คน ชี้ให้เห็นว่า แม้สถานการณ์โควิดจะไม่รุนแรงเท่าช่วงก่อนหน้า แต่ยังคงต้องเฝ้าระวังอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยงและผู้มีโรคประจำตัว
