ท่ามกลางกระแส เขย่าทิศทางนโยบายสุขภาพ ขับเคลื่อน สมุนไพร-กัญชา-กระท่อม ภายใต้กรอบแพทย์ทางเลือก ชูธง ‘ภูมิปัญญาไทย – Soft Power’ ตั้งข้อสังเกต มีประสบการณ์ ทำงานข้ามหลายกรม เป็นกลาง ไม่ถูกมองอยู่กลุ่มใด ใน สธ.
วันนี้ (15 ก.ค. 68) ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติเห็นชอบตามข้อเสนอของกระทรวงสาธารณสุข แต่งตั้ง นพ.สมฤกษ์ จึงสมาน อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ขึ้นดำรงตำแหน่ง ปลัดกระทรวงสาธารณสุข คนใหม่ โดยจะมีผลตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2568 เป็นต้นไป แทน นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุขคนปัจจุบัน ซึ่งจะเกษียณอายุราชการในวันที่ 30 กันยายน 2568 โดย นพ.สมฤกษ์ ยังมีอายุราชการเหลืออีก 4 ปีเต็ม
สำหรับการแต่งตั้งปลัด สธ.ครั้งนี้ นับเป็น การพลิกโผ ที่น่าสนใจ เพราะก่อนหน้านี้มีการคาดหมายว่า นพ.กิตติศักดิ์ อักษรวงศ์ อธิบดีกรมสุขภาพจิต เป็นตัวเต็งที่จะได้รับตำแหน่งปลัด สธ. แต่สุดท้ายกลับเป็น นพ.สมฤกษ์ ที่ได้รับเลือก ในยุคที่ประเทศไทยยังไม่มีข้อยุติแน่ชัดเรื่อง กัญชาเสรี vs กัญชาทางการแพทย์ ซึ่งรัฐบาลกำลังพยายามหาจุดสมดุล ตามแนวทางของกระทรวงสาธารณสุข ในช่วงปี 2567 – 2568 ที่เริ่มโฟกัสว่า กัญชา – กระท่อม ต้องอยู่ในกรอบแพทย์แผนไทย/ทางเลือก และสมุนไพร
ก่อนหน้านี้ นพ.สมฤกษ์ เป็นอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยฯ คนแรกที่ผลักดันการวางระบบรองรับอย่างเป็นทางการ ทั้งเรื่อง บัญชียาหลักสมุนไพร และการจัดระบบวิชาชีพ จุดยืนนี้สอดคล้องกับแนวนโยบายของ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ที่ต้องการทำให้การแพทย์แผนไทยกลายเป็น Soft power ของประเทศ
ประสบการณ์กว้าง ข้ามหลายกรม เป็นกลาง ไม่ถูกมองว่าอยู่ ‘กลุ่มไหน’ ใน สธ.
จากข้อมูลประสบการณ์การทำงานของ นพ.สมฤกษ์ ถือว่าครอบคลุมหลายด้าน ทั้งในระดับโรงพยาบาล (ผู้อำนวยการ รพ.บ้านหมี่, อำนาจเจริญ, นครปฐม), ระดับกรม (เป็นรองอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์) และผู้ตรวจราชการ ในหลายเขตสุขภาพ
ทั้งนี้มีข้อสังเกตว่า กระทรวงสาธารณสุข มี กลุ่มข้าราชการ ที่มีบทบาทแฝงทางอำนาจ เช่น กลุ่มหมอที่มาจากสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.), กลุ่มที่เติบโตจากกรมสุขภาพจิต หรือกลุ่มสายวิชาการ
ขณะที่ นพ.สมฤกษ์ ถูกมองว่า แม้จะเป็นหมอเด็กและเวชศาสตร์ครอบครัว แต่ไม่ได้มีบทบาทเด่นในกลุ่มใดอย่างชัดเจน จึงอาจได้รับความเห็นชอบจากฝ่ายการเมือง และข้าราชการประจำหลายฝ่าย
นพ.สมฤกษ์ ไม่มีประวัติชัดเจนว่าเชื่อมโยงกับพรรคการเมืองใดโดยตรง แต่การจบหลักสูตร วปอ. รุ่นที่ 65 (ปี 2565) ซึ่งเป็นเครือข่ายสำคัญในระดับข้าราชการและความมั่นคง อาจทำให้มีฐานสนับสนุนเชิงระบบมากขึ้น
โดยภาพรวม การแต่งตั้ง นพ.สมฤกษ์ จึงสมาน ขึ้นเป็นปลัดกระทรวงสาธารณสุข อาจสะท้อนการเปลี่ยนมุมมองของรัฐบาล ต่อระบบสุขภาพของประเทศ จากที่เคยเน้นไปที่การแพทย์กระแสหลัก มาสู่การให้ความสำคัญกับ การแพทย์ทางเลือก และ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ในฐานะเครื่องมือสำคัญในการดูแลสุขภาพคนไทยและยกระดับเศรษฐกิจสุขภาพ ซึ่งในอนาคตมีความต้องการ จะผลักดันให้กระทรวงสาธารณสุขเป็นกระทรวงเศรษฐกิจอีกกระทรวงหนึ่ง
