กทม. ตอบคำถาม ‘ทาสหมา-แมว’ ยัน ข้อบัญญัติควบคุมสัตว์ใหม่ ไม่มีผลย้อนหลัง

เลี้ยงหมา-แมว หลายตัวมาก่อน ยังสามารถเลี้ยงต่อได้ แต่ ต้องลงทะเบียน-ทำหมัน-ไม่ก่อความเดือดร้อนรำคาญ-ฉีดวัคซีนสม่ำเสมอ แจงรายละเอียด เพื่อให้ผู้เลี้ยงเตรียมความพร้อม ก่อนบังคับใช้จริง 10 ม.ค. 69 เป้าหมาย ป้องกันสัตว์จร-โรคระบาด

วันนี้ (2 พ.ค. 68) รศ.ทวิดา กมลเวชช รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร พร้อมด้วย น.สพ.ศิษฏพล เอี่ยมวิสูตร์ สำนักงานสัตวแพทย์สาธารณสุข สำนักอนามัย ชัญญา ผาสุพงษ์ สมาคมสงเคราะห์สัตว์ ในพระบรม ราชูปถัมภ์ และ โรเจอร์ โลหนันทน์ เลขาธิการสมาคมพิทักษ์สัตว์ไทย ร่วมแถลงข่าวการเตรียมความพร้อม การใช้ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง การควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567 หลังจากมีข่าวประชาสัมพันธ์ก่อนหน้านี้แล้วมีประชาชนเกิดข้อสงสัย

รศ.ทวิดา บอกว่า สำหรับผู้ที่เลี้ยงน้องหมาน้องแมวอยู่แล้ว หลายคนอาจกังวลเมื่อเห็นข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง การควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567 ที่กำหนดให้เลี้ยงตามบ้านหรือตามห้องชุดได้ 2 ตัวหรือ 3 ตัวและเลี้ยงได้มากที่สุด 6 ตัว ตามขนาดพื้นที่ที่กำหนด ซึ่งกฎหมายดังกล่าวจะมีผลบังคับใช้วันที่ 10 ม.ค.69 โดยหลักของกฎหมายไม่บังคับย้อนหลัง นั่นหมายความว่าถ้าเลี้ยงอยู่แล้วไม่มีผล

“ท่านเลี้ยงของท่านมา ท่านรักของท่าน เราไม่ทำอะไรเพียงแต่ขอให้ท่านมาจดทะเบียนแจ้งว่าท่านเลี้ยงอยู่ 6 แล้วก็เลี้ยงต่อไป รักเขาให้มาก ๆ รับผิดชอบเขาให้เยอะ ๆ อย่าให้มีเรื่องเดือดร้อนรําคาญกับเพื่อนบ้านหรือชุมชน ฉีดวัคซีนอย่างสม่ำเสมอ จดทะเบียนเค้าให้เรียบร้อย ทำหมันเลยก็ดี จะได้ช่วยเรากำกับควบคุมจำนวนไปเลย เพราะพอหลังวันที่ 10 ม.ค. 69 จะได้ไม่มีน้องติดท้องไป เพราะฉะนั้นไม่ต้องกังวล อย่าเอาเขาไปทิ้ง เลี้ยงเขามาเลี้ยงเขาต่อไปจนกว่าเขาจะจากท่านไปเอง” 

รศ.ทวิดา กมลเวชช

รศ.ทวิดา ระบุว่า ที่มาของข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง การควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567 สืบเนื่องมาจากนโยบายผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ที่เกี่ยวกับสัตว์เลี้ยง ได้แก่

1. ขึ้นทะเบียนตลอดช่วงชีวิต เพื่อเป็นการป้องกันการปล่อยทิ้งสัตว์ที่มีเจ้าของเป็นสัตว์จรจัด

2. จัดระเบียบสัตว์จร แก้ปัญหาผ่านการจัดการอย่างเป็นระบบ โดยการควบคุมการเพิ่มจำนวนสัตว์ ป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า และหาบ้านใหม่ให้สัตว์จร ลดการซื้อสัตว์ใหม่มาเลี้ยง

โดย ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง การควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 15 ม.ค.68 โดยมีผลบังคับใช้เมื่อพ้นกำหนด 360 วัน นับแต่วันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป หรือวันที่ 10 ม.ค. 69 กำหนดให้กรุงเทพมหานครเป็นเขตควบคุมการเลี้ยงสัตว์หรือปล่อยสัตว์ ดังนี้

1. สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
   
   
2. สัตว์ปีก
   
   
3. สัตว์น้ำ
   
   
4. สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
   
   
5. สัตว์เลื้อยคลาน
   
   
6. สัตว์มีพิษหรือสัตว์ดุร้าย

ข้อกำหนดพื้นที่ สถานที่เอกชนใน กทม.ให้เลี้ยงสัตว์

1. เลี้ยงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ เช่น โค กระบือ ม้า กวาง หรือสัตว์ที่มีขนาดเดียวกัน ได้ไม่เกิน 1 ตัว ต่อสถานที่เลี้ยงสัตว์พื้นที่ 50 ตารางวา
   
   
2. เลี้ยงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก เช่น แพะ แกะ สุกร ม้าแคระ หรือสัตว์ที่มีขนาดเดียวกันได้ไม่เกิน 3 ตัว ต่อสถานที่เลี้ยงสัตว์พื้นที่ 50 ตาราวางวา
   
   
3. เลี้ยงไก่ เป็ด ห่าน ได้ไม่เกิน 1 ตัว ต่อสถานที่เลี้ยงสัตว์พื้นที่ 4 ตารางเมตร
   
   
4. เลี้ยงนกขนาดใหญ่ เช่น นกกระจอกเทศ หรือนกที่มีขนาดเดียวกัน ได้ไม่เกิน 1 ตัว ต่อสถานที่เลี้ยงสัตว์พื้นที่ 50 ตารางเมตร
   
   
5. เลี้ยงนกขนาดเล็ก ได้ไม่เกิน 5 ตัว ต่อสถานที่เลี้ยงสัตว์พื้นที่ 1 ตารางเมตร

ทั้งนี้ การเลี้ยงสัตว์ตามข้อ 1-5 ดังกล่าว ซึ่งเกินกว่าจำนวนที่กำหนด เพื่อประกอบกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ให้เป็นไปตามข้อบัญญัติกรุงเทพมหานครว่าด้วยกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ

ห้ามเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ในที่หรือทางสาธารณะในเขตกรุงเทพมหานคร ยกเว้น

1. เพื่อการรักษาโรคเจ็บป่วยหรือสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของสัตว์
   
   
2. เพื่อกิจกรรมใด ๆ ที่กรุงเทพมหานครประกาศกำหนดพื้นที่ส่วนหนึ่งส่วนใดให้เลี้ยงสัตว์โดยมีกำหนดระยะเวลาที่แน่นอนเป็นการเฉพาะ
   
   
3. เพื่อการย้ายถิ่นที่อยู่ของเจ้าของสัตว์
   
   
4. การเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ของทางราชการและการปล่อยสัตว์เพื่อการกุศลหรือจารีตประเพณี

เจ้าของสัตว์ต้องเลี้ยงสัตว์ตามปกติวิสัย และต้องปฏิบัติ ดังนี้

1. จัดให้มีสถานที่เลี้ยงสัตว์ที่มั่นคงแข็งแรงและเหมาะสมแก่ประเภทและชนิดของสัตว์ โดยมีขนาดเพียงพอแก่การดำรงชีวิตของสัตว์ มีอาหาร น้ำ แสงสว่าง และการระบายอากาศที่เพียงพอ มีระบบระบายน้ำและกำจัดสิ่งปฏิกูลให้ถูกสุขลักษณะ
   
   
2. รักษาสถานที่เลี้ยงสัตว์ให้สะอาดอยู่เสมอ จัดเก็บสิ่งปฏิกูลให้ถูกสุขลักษณะเป็นประจำ ไม่ปล่อยให้เป็นที่สะสมหมักหมมจนเกิดกลิ่นเหม็นรบกวนผู้อื่นที่อยู่บริเวณใกล้เคียง
   
   
3. จัดให้มีการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในสัตว์ เพื่อป้องกันอันตรายจากเชื้อโรคที่เกิดจากสัตว์ กรณีมีเหตุอันควรสงสัยว่าสัตว์ที่เลี้ยงเป็นโรคอันอาจเป็นอันตรายแก่สุขภาพของประชาชน ให้เจ้าของสัตว์แยกกักสัตว์นั้นไว้ต่างหาก และแจ้งให้หน่วยงานที่จดทะเบียน หรือสำนักงานสัตวแพทย์สาธารณสุข สำนักอนามัยทราบ และต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของสัตวแพทย์
   
   
4. เลี้ยงสัตว์ภายในสถานที่เลี้ยงสัตว์ของตน ไม่ปล่อยให้สัตว์อยู่นอกสถานที่เลี้ยงสัตว์ โดยปราศจาศจากการควบคุม กรณีเป็นสัตว์ดุร้ายจะต้องเลี้ยงในสถานที่หรือกรงที่บุคคลภายนอกเข้าไม่ถึงตัวสัตว์และมีป้ายเตือนให้ระมัดระวังโดยสังเกตได้อย่างชัดเจน
   
   
5. จัดให้สัตว์สามารถแสดงพฤติกรรมตามธรรมชาติตามสมควร
   
   
6. ควบคุมดูแลสัตว์ของตนมิให้ก่ออันตรายหรือเหตุรำคาญแก่ผู้อื่น
   
   
7. เมื่อสัตว์ตายลง เจ้าของสัตว์จะต้องกำจัดซากสัตว์และมูลสัตว์ให้ถูกสุขลักษณะ เพื่อป้องกันมีให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์แมลงหรือสัตวนำโรค ทั้งนี้ โดยวิธีที่ไม่ก่อเหตุรำคาญจากกลิ่น ควัน และไม่เป็นเหตุให้เกิดการปนเปื้อนของแหล่งน้ำ
   
   
8. ปฏิบัติการอื่นใดตามคำแนะนำของเจ้าพนักงานสาธารณสุข พนักงานเจ้าหน้าที่ คำสั่งเจ้าพนักงานท้องถิ่นรวมทั้งข้อบังคับ ระเบียบ และคำสั่งของกรุงเทพมหานคร

กำหนดเลี้ยงหมา-แมว ตามขนาดพื้นที่ ใน กทม. 

สำหรับในเขต กทม. เป็นเขตห้ามเลี้ยงสุนัขและแมวเกินจำนวนที่กำหนด ดังนี้

1. พื้นที่อาคารชุดหรือห้องเช่าตั้งแต่ 20 ตารางเมตร แต่ไม่เกิน 80 ตารางเมตร เลี้ยงได้ไม่เกิน 1 ตัว
   
   
2. พื้นที่อาคารชุดหรือห้องเช่าตั้งแต่ 80 ตารางเมตรขึ้นไป เลี้ยงรวมกันได้ไม่เกิน 2 ตัว
   
   
3. เนื้อที่ดินไม่เกิน 20 ตารางวา เลี้ยงรวมกันได้ไม่เกิน 2 ตัว
   
   
4. เนื้อที่ดินตั้งแต่ 20 ตารางวา แต่ไม่เกิน 50 ตารางวา เลี้ยงรวมกันได้ไม่เกิน 3 ตัว
   
   
5. เนื้อที่ดินตั้งแต่ 50 ตารางวา แต่ไม่เกิน 100 ตารางวา เลี้ยงรวมกันได้ไม่เกิน 4 ตัว
   
   
6. เนื้อที่ดินตั้งแต่ 100 ตารางวา เลี้ยงรวมกันได้ไม่เกิน 6 ตัว

เลี้ยงเกินที่กำหนด ต้องแจ้งภายใน 90 วัน

รองผู้ว่าฯ กทม. เปิดเผยด้วยว่า สำหรับเจ้าของสัตว์ที่เลี้ยงสัตว์เกินกว่าจำนวนที่กำหนดไว้ในข้อบัญญัติกรุงเทพมหานครนี้ ก่อนวันที่ข้อบัญญัติ กรุงเทพมหานครนี้ใช้บังคับ หรือก่อนวันที่ 10 ม.ค. 69 ให้แจ้งต่อสำนักงานเขต ภายใน 90 วันนับแต่วันที่ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานครนี้ใช้บังคับ หรือภายในวันที่ 9 เมษายน 2569

ส่วน กรณีเลี้ยงสุนัขและแมวเกินกว่าจำนวนที่กำหนด เพื่อประกอบกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ (ฟาร์มสัตว์ ร้านจำหน่ายสัตว์เลี้ยง คาเฟ่สัตว์เลี้ยง ร้านอาบน้ำตัดขนสัตว์ โรงแรมสัตว์) ให้เป็นไปตามข้อบัญญัติกรุงเทพมหานครว่าด้วยกิจการที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ

อย่างไรก็ตาม เจ้าของสุนัขและแมวต้องนำสัตว์ไปจดทะเบียน ออกบัตรประจำตัว และฝังไมโครชิป ภายใน 120 วัน นับแต่วันที่สัตว์เกิด หรือภายใน 30 วัน นับแต่ในที่นำสัตว์มาเลี้ยงในเขตกรุงเทพมหานคร โดยดำเนินการด้วยตนเองหรือมอบอำนาจให้ผู้อื่นไปทำการแทน โดยยื่นคำขอจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ ณ หน่วยงานที่รับจดทะเบียน สำนักงานสัตวแพทย์สาธารณสุข สำนักอนามัย สำนักงานเขต พร้อมแสดงบัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าของสัตว์ ทะเบียนบ้านที่สัตว์อาศัยอยู่ และแบบหลักฐาน ใบรับรอง หนังสือยินยอมจากผู้ให้เช่า ในกรณีเป็นผู้เช่า หนังสือรับรองการฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (ถ้ามี) หนังสือรับรองการผ่าตัดทำหมันจากสัตวแพทย์ (ถ้ามี) หนังสือมอบอำนาจ (ถ้ามี)

พาหมาแมวออกนอกบ้าน ต้องพกบัตร

การนำสุนัขหรือแมวออกนอกสถานที่เลี้ยงต้องปฏิบัติ ดังนี้

1. แสดงบัตรประจำตัวสุนัขหรือแมว เมื่อเจ้าพนักงานท้องถิ่น เจ้าพนักงานสาธารณสุข หรือพนักงานเจ้าหน้าที่เรียกตรวจ
   
   
2. ใช้สายจูงที่แข็งแรงและจับสายจูงตลอดเวลา หรือใช้ กระเป๋า คอก กรง หรืออุปกรณ์อื่นที่เหมาะสม เพื่อป้องกันมิให้เป็นอันตรายต่อคนหรือสัตว์อื่น กรณีเป็นสุนัขควบคุมพิเศษ เช่น พิทบูลเทอร์เรีย บูลเทอร์เรีย สเตฟฟอร์ดเซอร์บูลเทอร์เรีย รอทไวเลอร์ ฟิล่าบราซิลเลียโร ต้องใช้อุปกรณ์ครอบปาก ใช้สายจูงที่มั่นคงแข็งแรงและจับสายจูงห่างจากคอสุนัขไม่เกิน 50 เซนติเมตรตลอดเวลา 
   
   
3. ห้ามบุคคลอายุต่ำกว่า 15 ปี หรือเกินกว่า 65 ปี นำสุนัขควบคุมพิเศษออกนอกสถานที่เลี้ยง 

ผู้ใดฝ่าฝืนข้อบัญญัติกรุงเทพมหานครนี้ มีโทษตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2535 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฝ่าฝืนตามมาตรา 29 ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 25,000 บาท)

กทม. มองว่า ประโยชน์ที่ประชาชนจะได้รับจากข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร เรื่อง การควบคุมการเลี้ยงหรือปล่อยสัตว์ พ.ศ. 2567 ดังนี้ 

1. ประโยชน์ของการฝังไมโครชิปและจดทะเบียนสุนัขแมว ได้แก่ ไมโครชิปมีอายุการใช้งานตลอดช่วงชีวิตสัตว์ และไม่สูญหายเหมือนอุปกรณ์อื่นๆ เช่น ป้ายห้อยคอ กรณีพบสัตว์ที่ฝังไมโครชิปในที่สาธารณะ กทม.สามารถประสานงานติดต่อกับเจ้าของสัตว์ได้ สามารถระบุเจ้าของสัตว์ได้เมื่อเกิดข้อพิพาท เช่น สลับตัวสัตว์
   
   
2. ป้องกันการปล่อยทิ้งสัตว์ที่มีเจ้าของเป็นสัตว์จรจัด โดยดำเนินการควบคู่ไปกับการควบคุมประชากรสัตว์จรจัด ผ่านโครการควบคุมแมวจรจัดในชุมชน และโครงการจ้างเหมาผ่าตัดทำหมันควบคุมจำนวนและฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า