เป็นที่แน่นอนแล้วว่า ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมสูงวัยแล้ว และจะก้าวเข้าสู่ “สังคมสูงวัยระดับสุดยอด” ในอีก 10 ปีข้างหน้า ที่ประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปจะมีสัดส่วนถึง 1 ใน 3 ของประเทศ นอกจากนี้ ค่าเฉลี่ยอายุของชีวิตมนุษย์ก็มีแนวโน้มที่จะยืนยาวขึ้น ไม่ช้าก็เร็วเราทุกคนก็ต้องแก่ตัว คำถามสำคัญคือ เราจะมีชีวิตตอนแก่ตัวไปอย่างไร
หากมองการเปลี่ยนผ่านเพื่อพร้อมรับมือกับสังคมผู้สูงวัยในระดับใหญ่ ซึ่งคือระดับประเทศ ก็จะเห็นว่ามีการออกนโยบาย รวมถึงความพยายามและความร่วมมือในการผลักดันโครงการต่าง ๆ เพื่อให้สอดรับกับสังคมที่มีจำนวนคนเกษียณมากขึ้นและคนทำงานลดลง ทั้งมีเงินเหลือเก็บ งานรองรับ สวัสดิการที่ดี หรือโมเดลการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืน
หรือมองให้ลึกขึ้นในระดับปัจเจก ในฐานะมนุษย์คนหนึ่ง การก้าวเข้าสู่สูงวัยก็เป็นอีกหนึ่งการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญและใหญ่ยิ่งไม่แพ้กัน โดยเฉพาะชีวิตในวัยเกษียณ ที่อาจเรียกได้ว่าเป็น “ซีซันใหม่” หรือ “ซีซัน 2” ของชีวิต ที่มีการเปลี่ยนแปลงมากมายเกิดขึ้นทั้งด้านงาน เงิน สุขภาพ ความสัมพันธ์ และการค้นหาความหมายของชีวิต ที่อาจจะต้องออกแบบและรับมือกับความเปลี่ยนแปลงนี้
อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่แค่คนสูงวัยเท่านั้นที่ต้องรับมือและปรับตัว แต่รวมไปถึงคนในเจนเนอเรชันอื่น ๆ เช่น ลูกหลาน ว่าจะเข้ามาช่วยดูแลพ่อแม่ และตัวเอง (ในอนาคต) ได้อย่างไรได้บ้าง องค์กรที่มีแนวทางเป็นมิตรและทำงานร่วมกันระหว่างเจนเนอเรชันได้ รวมไปถึงผู้ประกอบการที่จะผลิตสินค้าและบริการเพื่อตอบโจทย์ชาวสูงวัย
เมื่อการเตรียมพร้อมเพื่อออกแบบชีวิตหลังเกษียณจึงเป็นเรื่องสำคัญ จึงเกิดมาเป็นงาน “มนุษย์ต่างวัย Fest 2025 : ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You” The Active ชวนดูข้อมูลผู้ลงทะเบียนเข้าร่วมงานดังกล่าว เมื่อต้องเตรียมพร้อมเข้าสู่สูงวัย คนเข้าร่วมงานต้องการ สนใจ และคาดหวังอะไรบ้าง
คนลงทะเบียนมางาน เป็นหญิงมากกว่าชาย
ส่วนใหญ่เป็นวัยใกล้เกษียณ (40-50-60+ ปี)
งาน “มนุษย์ต่างวัย Fest 2025 : ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You” จัดโดยมนุษย์ต่างวัย และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เป็นงานที่รวบรวมความรู้ แรงบันดาลใจ สินค้าและบริการ เพื่อการออกแบบชีวิตสำหรับชาววัยใกล้เกษียณและวัยเกษียณ รวมถึงคนเจนฯ ลูกหลานที่ต้องดูแลพ่อแม่ผู้หลักผู้ใหญ่
งานนี้ถือว่าได้รับความสนใจอย่างมาก โดยมีผู้ลงทะเบียนมางานทั้งหมด 4,883 คน แบ่งเป็นผู้หญิง 3,462 คน (คิดเป็น 70.90%) เป็นผู้ชาย 1,326 (คิดเป็น 27.15%) และไม่ระบุเพศจำนวน 95 คน (คิดเป็น 1.95%) จะเห็นได้ว่ามีผู้หญิงลงทะเบียนเข้าร่วมงานมากกว่าผู้ชายประมาณ 2.6 เท่า
หากแบ่งตามช่วงอายุจะพบว่า ผู้เข้าร่วมมีอายุเฉลี่ย (mean) อยู่ที่ 51.66 ปี และอายุมัธยฐาน (median) อยู่ที่ 53 ปี และผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่อยู่ในช่วงอายุ 50-59 ปี จำนวน 2,131 คน (คิดเป็น 43.64% หรือเกือบครึ่งหนึ่ง) รองลงมาคือกลุ่มอายุ 40-49 ปี จำนวน 1,052 คน (คิดเป็น 21.54%) และกลุ่ม 60-69 ปี จำนวน 890 คน (คิดเป็น 18.23%) ซึ่ง 3 กลุ่มนี้รวมกันคิดเป็น 83.41% ตรงกับกลุ่มเป้าหมายของงานที่เป็นวัยเตรียมเกษียณ (อายุ 40-50-60+)
อายุมากขึ้น สนใจ ‘สุขภาพ – ความสุข’ เพิ่มขึ้น
แต่สนใจ ‘เงิน – งาน – ความสัมพันธ์’ ลดลง
งานมนุษย์ต่างวัย Fest 2025 ครั้งนี้ ได้แบ่งมิติชีวิตออกเป็น 5 ด้าน เพื่อให้สามารถออกแบบชีวิตวัยเกษียณได้อย่างตรงจุด โดยตอนลงทะเบียน สามารถเลือกได้ว่าสนใจในด้านใด จากจำนวนผู้ลงทะเบียนทั้งหมด 4,883 คน สามารถเรียงลำดับจำนวนผู้ให้ความสนใจจากมากไปน้อยได้ ดังนี้
| ด้านที่สนใจ | รายละเอียด | จำนวนคนตอบ | สัดส่วน |
|---|---|---|---|
| สุขภาพ (Health) | การดูแลสุขภาพเพื่อให้แข็งแรง | 4,284 | 87.73% |
| ความสุขภายใน (Soul) | การทบทวนและค้นหาความหมายของชีวิต | 3,696 | 75.69% |
| การเงิน (Weath) | การจัดการเรื่องเงิน ให้มีใช้และงอกเงยได้อย่างมั่นคง | 3,565 | 73.01% |
| การงาน (Work) | การเริ่มอาชีพใหม่ และความหมายของงานที่เป็นมากกว่าการสร้างรายได้แต่อาจหมายถึงความภาคภูมิใจให้ชีวิต | 3,265 | 66.86% |
| ความสัมพันธ์ (Relation) | การสร้างความสัมพันธ์ที่ดี กับคนต่างวัย | 2,928 | 59.96% |
จะเห็นได้ว่าผู้คนให้ความสนใจด้านสุขภาพเป็นจำนวนมาก และให้ความสนใจด้านความสัมพันธ์น้อยที่สุด
หากแบ่งตามอายุ จะพบว่าแต่ละอายุมีสัดส่วนแต่ละหัวข้อที่ให้ความสนใจแตกต่างกัน แต่ยังพอเห็นแนวโน้มของสิ่งที่สนใจได้ โดยพิจารณาอายุในช่วง 18 – 80 ปี พบว่า เมื่ออายุมากขึ้น ก็มีแนวโน้มที่จะสนใจในหัวข้อสุขภาพ (Health) มากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด และความสุขภายใน (Soul) มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเช่นกันแต่ไม่ได้มากเท่า ในขณะที่เรื่องการเงิน (Wealth) และการงาน (Work) มีแนวโน้มที่จะสนใจลดลงอย่างเห็นได้ชัด และความสัมพันธ์ (Relation) มีแนวโน้มลดลงแต่ไม่ได้มากเมื่อเทียบกับ 2 ตัวก่อนหน้า
‘ความรู้ แนวทาง แรงบันดาลใจ’ ความคาดหวังใหญ่ ปรับใช้ในชีวิต
ประเด็น 5 ข้อที่สนใจอาจจะยังไม่ละเอียดพอ ในฟอร์มลงทะเบียนก็ได้มีการเปิดให้ผู้เข้าร่วมเขียนคาดหวังจากการเข้าร่วมงานครั้งนี้ ซึ่งพบว่ามีความคาดหวังที่หลากหลาย หลายประเด็นอาจคล้ายคลึงกับใน 5 ด้านของชีวิตที่ระบุไว้ข้างต้น แต่พบว่ามีความคาดหวังที่ชัดเจนมากขึ้น
ผู้ตอบส่วนใหญ่มีความคาดหวังในเรื่องของความรู้ แนวทาง แรงบันดาลใจ (ซึ่งรวมถึงมุมมอง ข้อมูลข่าวสาร คำแนะนำ) ซึ่งมีการเจาะจงในหลายประเด็น สะท้อนให้เห็นว่าเป็นการเปิดใจรับเนื้อหาใหม่ ๆ เพื่อเอามาปรับใช้ รวมถึงเตรียมความพร้อมเพื่อรับมือชีวิตในซีซันถัดไป
| ความคาดหวัง | จำนวน คนตอบ | รายละเอียด |
|---|---|---|
| ความรู้ / แนวทาง / แรงบันดาลใจ | 2,067 | – ได้ความรู้ แนวทาง แรงบันดาลใจ เพื่อเอาใช้ในชีวิตประจำวัน-ชีวิตบั้นปลาย เช่น สุขภาพ การทำงาน ความสุข การดูแลผู้สูงอายุ |
| เกษียณ | 810 | – เตรียมพร้อมรับมือวัยเกษียณ วางแผนเกษียณ และแนวทางการใช้ชีวิตหลังเกษียณ มองว่าสามารถทำอะไรเพื่อตัวเองและคนอื่นได้บ้าง – เข้าใจผู้สูงวัย |
| ความสุข | 446 | – เรียนรู้การสร้างความสุขจากภายใน – นำสิ่งที่ได้ไปปรับใช้เพื่อให้มีความสุข – วางแผนเกษียณสุข / มีความสุขในบั้นปลายชีวิต – อยากให้คนอื่นมีความสุข เช่น พ่อแม่ |
| งาน / อาชีพ / ธุรกิจ | 438 | – งาน-อาชีพของคนสูงวัย (ส่วนใหญ่ยึดโยงกับคำว่าเงิน-รายได้) – ความเข้าใจ-โอกาสทางธุรกิจ ทั้งของตัวเอง (ที่เป็นผู้สูงอายุ) และเพื่อรองรับผู้สูงอายุ |
| สุขภาพ | 433 | – สุขภาพแข็งแรง ดีขึ้น ทั้งกายและใจ – มีความรู้ / วิธีการดูแลผู้สูงวัย-ผู้ป่วย โดยเฉพาะโรคทางสมอง เช่น เครียด สมองเสื่อม อัลไซเมอร์ |
| เงิน | 201 | – วางแผนการเงิน – ข้อมูลการลงทุน – ช่องทางรายได้เสริมหลังเกษียณ เช่น จากงานอดิเรก |
| ความสัมพันธ์ | 158 | – เข้าใจความสัมพันธ์มากขึ้น เช่น ครอบครัว พ่อแม่ ลูก ผู้สูงอายุ คนรอบตัว – พบปะผู้คน เพื่อนใหม่ ทั้งในวัยเดียวกันและต่างวัย |
| กิจกรรม | 156 | – เข้าร่วมกิจกรรมและ workshop ที่มีในงาน – ข้อมูลของกิจกรรมที่น่าสนใจ สามารถทำได้หลังเกษียณ เช่น กิจกรรมอาสา – การมีแรงจูงใจในการเริ่มกิจกรรมใหม่ในชีวิตที่เหลือ |
| สินค้า | 45 | – เลือกซื้อสินค้า-การบริการในงาน (ที่ตอบโจทย์คนสูงวัย) – เลือกดูอาหารเพื่อสุขภาพ |
| สนุก | 38 | – ได้ความสนุกจากการเข้าร่วมงานและกิจกรรม – ใช้ชีวิตให้สนุกแม้เกษียณหรือสูงวัย |
| ไม่คาดหวัง | 91 | – ไม่แน่ใจ – ไม่คาดหวัง บางส่วนมองว่าพร้อมเปิดรับ และสงสัยว่าจะได้เจออะไรในงาน |
งาน “มนุษย์ต่างวัย Fest 2025 : ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You” จัดขึ้นในวันที่ 21-22 มิถุนายน 2568 ณ IMPACT Exhibition Center Hall 8 ลงทะเบียนเข้าร่วมงาน (ไม่มีค่าใช้จ่าย) ได้ทาง https://www.zipeventapp.com/e/manoottangwai-fest-2025
นอกจากนี้ยังสามารถติดตามเนื้อหาของ “ชีวิตไม่เกษียณ Unretirement Project” ผ่านช่องทาง The Active และ Policy Watch ของ Thai PBS
- เมื่อความเหลื่อมล้ำทำให้เป็นหนี้ เก็บออมอีกกี่ปีจึงจะมีเงินเกษียณ ?
- ถอดรหัส แก้หนี้ครัวเรือนให้ยั่งยืนจากโครงการ “คุณสู้ เราช่วย”
- หนี้ ออม ลงทุน: วังวนวงกตสำหรับกลุ่มฐานล่าง
- รวมเงินกระจายก่อนเกษียณ ด้วย Pension Dashboard
- ปลูกดอกไม้สีเลาในตลาดทุน ทางเลือกการออมเพื่อเกษียณ
- หวยเกษียณ โอกาสปฏิรูประบบออมเกษียณทั้งระบบ
- ออมพอเกษียณ บททดสอบ คน รัฐ สังคม
- สังคมสูงวัยไม่น่ากลัว ถ้า “วัยเก๋า” มีที่ยืนในตลาดแรงงาน
- ส่องมาตรการโลก รับมือ “สังคมสูงวัย”
