“จัดการมรดก” ปัญหาใหญ่ ทำผู้สูงวัยปล่อยวางไม่ได้

กสม.เปิดโต๊ะให้คำปรึกษาในงาน “มนุษย์ต่างวัย เฟส 2” หวังคนไทยให้ความสำคัญเรื่องกฎหมาย คุ้มครองสิทธิผู้สูงอายุไทย

วันนี้ (21 มิ.ย.68) บรรยากาศวันแรกของงาน มนุษย์ต่างวัย Fest 2025 “ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You” ที่อิมแพ็ค เมืองทองธานี คึกคักตั้งแต่ช่วงเช้า มีประชาชนจำนวนมากเข้าร่วมกิจกรรมสําหรับการออกแบบชีวิตในเฟสถัดไปในหลากหลายมิติ เช่น สุขภาพ การเงิน การงาน จิตวิญญาณ

หนึ่งในกิจกรรมที่ได้รับความสนใจ คือ “โต๊ะที่ปรึกษาเรื่องสิทธิ” จากเจ้าหน้าที่สิทธิมนุษยชน โดยสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) ที่มาให้คำปรึกษาเกี่ยวกับสิทธิมนุษยชน ทั้งการโดนละเมิดทางจิตใจ ถูกทำร้ายร่างกาย ถูกหลอกลวงทางด้านทรัพย์สิน รวมถึงไม่ได้รับสิทธิสวัสดิการพื้นฐานที่ควรได้ เพื่อมีข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับสิทธิต่าง ๆ ที่ควรจะได้รับตามกฎหมาย รวมถึงได้รับคำปรึกษาเกี่ยวกับช่องทางและกระบวนการในดำเนินการต่าง ๆ เพื่อเยียวยาความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน หรือการแจ้งเรื่องร้องเรียนด้านสิทธิมนุษยชน

ตัวแทนเจ้าหน้าที่สิทธิมนุษยชน กล่าวถึงเรื่องที่ประชาชนปรึกษามากที่สุดในช่วงเช้าวันนี้ คือเรื่องกฎหมายมรดกและพินัยกรรมผู้สูงอายุ เช่น ผู้ดูแลมรดกเป็นโรคอัลไซเมอร์ ทำให้ไม่สามารถจัดการเรื่องมรดกได้ และผู้สูงอายุไม่รู้หนังสือ หรือมีความพิการทางการเคลื่อนไหว ต้องการเขียนพินัยกรรมทำได้อย่างไร สะท้อนว่าผู้สูงอายุส่วนมากมีความกังวลเรื่องทรัพย์สิน และส่วนหนึ่งไม่มีความรู้เรื่องกฎหมาย

“ผู้สูงอายุเวลานี้ส่วนใหญ่ยังมีลูกหลานมาก ทำให้กังวลเรื่องการจัดการมรดก ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ดี เพราะกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับผู้สูงวัยหรือทายาท ไม่ใช่เรื่องไกลตัว หากมีการเตรียมการแต่เนิ่นๆ ก็จะช่วยให้การจัดการรวมถึงความสัมพันธ์ในครอบครัวเป็นไปด้วยความราบรื่น”

เจ้าหน้าที่สิทธิมนุษยชน

ทั้งนี้ข้อมูลจากงานวิจัยยังพบว่า ผู้สูงอายุจำนวนมากในสังคมไทยโดนละเมิดทางจิตใจ ถูกดุด่า ดูหมิ่นจากบุคคลใกล้ชิด บางส่วนยังถูกทำร้ายร่างกาย และถูกหลอกลวงทางด้านทรัพย์สิน รวมถึงไม่ได้รับสิทธิหรือรัฐสวัสดิการพื้นฐานที่ควรได้

“พินัยกรรม” เครื่องมือทางกฎหมายในการจัดสรรทรัพย์สินให้ผู้อยู่เบื้องหลัง

ข้อมูลจากชีวามิตร ระบุถึงรูปแบบการทำพินัยกรรม สามารถทำได้ 2 แบบ คือ แบบเขียนด้วยลายมือเองทั้งฉบับ และแบบที่ไม่ได้เขียนเอง แต่พินัยกรรมแบบเขียนเองทั้งฉบับจะเป็นที่นิยมกว่า เพราะง่ายต่อการพิสูจน์ว่า ขณะทำพินัยกรรมนั้น ผู้เขียนมีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์ ซึ่งวิธีเขียนมีดังนี้

• ผู้ทำพินัยกรรมจะต้องเขียนข้อความในพินัยกรรมทั้งฉบับ ด้วยลายมือของตนเอง
  
• ระบุชื่อผู้รับทรัพย์สินในพินัยกรรมให้ชัดเจน โดยผู้รับทรัพย์สินอาจเป็นญาติพี่น้อง หรือบุคคลใดก็ได้ ถ้าเป็นหน่วยงาน ต้องเป็นหน่วยงานที่เป็นนิติบุคคล
  
• ลงวัน เดือน ปี ขณะทำพินัยกรรม
  
• ผู้เขียนต้องลงลายมือชื่อ (ลายเซ็น) ไว้ในพินัยกรรมนั้น จะลงลายนิ้วมือไม่ได้

มีข้อสังเกตว่า การทำพินัยกรรมด้วยลายมือเองทั้งฉบับไม่ต้องมีพยานรู้เห็นการทำพินัยกรรมแต่อย่างใด หากมีการลงลายเซ็นพยานในพินัยกรรม พยานในพินัยกรรมจะไม่มีสิทธิ์รับทรัพย์ และถ้ามีพินัยกรรมหลายฉบับให้ถือฉบับล่าสุดเป็นสำคัญ พินัยกรรมที่เขียนก่อนหน้านั้นถือเป็นโมฆะ

อีกวิธีหนึ่ง คือ ใช้วิธีพิมพ์พินัยกรรมเป็นหนังสือ ลงวัน เดือน ปีในขณะที่ทำพินัยกรรม และต้องมีพยานอย่างน้อยสองคน (ต้องเป็นผู้บรรลุนิติภาวะ ไม่เป็นบุคคลวิกลจริตซึ่งศาลสั่งให้เป็นผู้เสมือนไร้ความสามารถ และต้องไม่เป็นหูหนวกเป็นใบ้ หรือตาบอดทั้งสองข้าง) โดยผู้ทำพินัยกรรมต้องลงลายมือชื่อต่อหน้าพยานในพินัยกรรมอย่างน้อยสองคนพร้อมกัน (พยานต้องอยู่รู้เห็นการทำพินัยกรรมนั้นด้วย) ส่วนการแก้ไข ขูด ลบ เติมในพินัยกรรมจะทำได้ก็ต่อเมื่อผู้ทำพินัยกรรมลงลายเซ็น ลงวันที่ ต่อหน้าพยานอย่างน้อยสองคน และพยานต้องลงลายมือชื่อรับรองการเปลี่ยนแปลงแก้ไขนั้น 

งานมนุษย์ต่างวัย Fest 2025 “ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You” ยังมีกิจกรรมโต๊ะให้คำปรึกษาอื่นๆ ที่น่าสนใจ เช่น โต๊ะที่ปรึกษาธุรกิจ บริการให้คำปรึกษาด้านธุรกิจ และการตลาด ตั้งแต่เรื่องไอเดียการเริ่มต้นกิจการ การวางแผนการตลาด การวางระบบการจัดการและบริหารธุรกิจให้มีประสิทธิภาพ ไปจนถึงการตั้งกลุ่มเป้าหมายให้เหมาะกับธุรกิจหรือสินค้าที่อยากทำ ได้รับคำแนะนำแบบเจาะลึกจากผู้มีประสบการณ์จริง ได้แนวทางใหม่ ๆ ในการปลดล็อกศักยภาพทางธุรกิจให้เติบโตขึ้น และได้สร้างเครือข่ายกับผู้ประกอบการและผู้เชี่ยวชาญด้านธุรกิจ

โต๊ะที่ปรึกษาเรื่องบ้าน บริการเกี่ยวกับสารพัดปัญหาเรื่องบ้านและที่อยู่อาศัย ตั้งแต่กระบวนการ “คิด สร้าง ซ่อม อยู่” เพื่อให้คนทุกวัยได้เข้าใจขั้นตอนในการทำบ้านให้เหมาะกับไลฟ์สไตล์หรือบริบทต่าง ๆ ในการพักอาศัยมากขึ้น ได้ความรู้เรื่องการสร้างหรือปรับเปลี่ยนที่อยู่อาศัยให้เข้ากับไลฟ์สไตล์ของคนในบ้านมากขึ้น สามารถพิจารณาและลำดับความสำคัญได้ว่าจะเริ่มปรับบ้านจากส่วนไหนก่อน ภายใต้งบประมาณ ความจำเป็น และข้อจำกัดที่มี เพื่อจะได้ไม่ต้องปรับเปลี่ยน แก้ไข หรือซ่อมแซมบ่อย ๆ

โดยกิจกรรมตั้งโต๊ะบริการให้คำปรึกษาฟรี 30 นาที/คน/รอบ เริ่มเวลา 10.00 – 18.00 น. สามารถเดินทางลงทะเบียนที่หน้างานได้ ที่งาน มนุษย์ต่างวัย Fest 2025 ชีวิตดี…ชีวิต ซีซัน 2 It’s Okay To Be You วันที่ 21 – 22 มิ.ย. 68 เวลา 09.00 – 20.00 น. ณ IMPACT Exhibition Center Hall 8