ยันรัฐมี งบฯ-กลไก รองรับ ดูแลผู้ป่วยเอดส์ ไม่ต้องปล่อยให้ไร้ที่พึ่ง

สธ. เผย ประสานหลายส่วน จัดแผนเร่งด่วน เคลื่อนย้ายผู้ป่วยเอดส์ วัดพระบาทน้ำพุภายใน 30 วัน ขณะที่ ‘พญ.นิตยา’ ชี้ กฎระเบียบ พม. ปฏิเสธรับดูแลติดเชื้อ ล้าหลัง–เลือกปฏิบัติ ย้ำ องค์ความรู้ชัด ผู้ติดเชื้ออยู่ร่วมในสังคมได้

จากกรณี ปลัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.) ชี้แจงว่า ไม่สามารถรับ ผู้ติดเชื้อ HIV/ผู้ป่วยเอดส์ วัดพระบาทน้ำพุ ที่ต้องหาสถานที่รองรับใหม่ตามระเบียบการรับเข้าสถานสงเคราะห์ภายใต้สังกัดกระทรวงฯ เนื่องจากเข้าข่าย “โรคร้ายแรง 5 กลุ่ม” ได้แก่ วัณโรค, โรคเอดส์, โรคเท้าช้าง, โรคหิด และโรคเรื้อน นั้น

วันนี้ (3 ก.ย. 68) พญ.นิตยา ภานุภาค ผู้อำนวยการบริหาร สถาบันเพื่อการวิจัยและนวัตกรรมด้าน HIV (IHRI) ให้สัมภาษณ์ The Active ว่า การปฏิเสธดังกล่าวไม่เพียงสะท้อนทัศนคติที่ล้าหลัง แต่ยังเป็นการเลือกปฏิบัติกับผู้ติดเชื้อ HIV อย่างชัดเจน หากมองในหลักการ ผู้มีเชื้อ HIV ไม่ว่าจะได้รับการรักษาหรือไม่ ก็สามารถใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้ตามปกติ โดยไม่จำเป็นต้องมีข้อกำหนดพิเศษใด ๆ

“HIV ติดต่อได้เพียง 3 ทาง คือ ทางเพศสัมพันธ์ ทางเลือด และจากแม่สู่ลูก การอยู่ในบ้านพัก การทำงาน หรือการใช้ชีวิตประจำวัน ไม่ทำให้เชื้อแพร่กระจายสู่ผู้อื่นได้เลย ยิ่งไปกว่านั้น ความรู้ทางการแพทย์ปัจจุบันยังยืนยันว่า หากผู้ติดเชื้อได้รับยาต้านไวรัสและควบคุมปริมาณไวรัสได้จนตรวจไม่พบ (U=U หรือ Undetectable = Untransmittable) จะไม่สามารถแพร่เชื้อไปยังใครได้ แม้ผ่านการมีเพศสัมพันธ์ก็ตาม”

พญ.นิตยา ภานุภาค

กฎระเบียบล้าหลัง ต้องทบทวนใหม่

พญ.นิตยา ระบุว่า แม้ พม. จะอ้างกฎระเบียบว่า “ไม่สามารถรับผู้ป่วยโรคติดต่อร้ายแรง” ได้ แต่แท้จริงแล้วปัญหาอยู่ที่การตีความและทัศนคติของเจ้าหน้าที่ที่ยังไม่สอดคล้องกับองค์ความรู้ทางการแพทย์

หากใช้ความรู้ที่มีอยู่ จะเห็นชัดว่า HIV ไม่ใช่เหตุผลที่จะกีดกันใครออกจากสังคม การปฏิเสธผู้ติดเชื้อเข้าบ้านพักจึงสะท้อนว่ากฎระเบียบและทัศนคติยังไม่ทันสมัย ดังนั้นควรทบทวนโดยด่วน เพราะไม่เพียงเป็นอุปสรรคต่อการเข้าถึงการดูแล แต่ยังละเมิดสิทธิและสร้างความไม่เท่าเทียมในสังคม ซึ่งกรณีของ พม. เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่ง ที่สะท้อนว่า กฎระเบียบภาครัฐยังไม่ก้าวทันความรู้ ทำให้เกิดการเลือกปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นกรณีการรับเข้าทำงาน การเลื่อนตำแหน่ง หรือการตรวจเลือดเพื่อพิจารณาสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ

พญ.นิตยา ย้ำว่า การที่หน่วยงานรัฐปฏิเสธผู้ติดเชื้อ HIV เพียงเพราะสถานะทางสุขภาพ ถือเป็นการเลือกปฏิบัติที่ไม่อาจอธิบายได้ด้วยเหตุผลทางวิชาการอีกต่อไป

“นี่เป็นการเลือกปฏิบัติอย่างแน่นอน และเป็นสิ่งที่สังคมไม่ควรยอมรับ เพราะองค์ความรู้ทางการแพทย์บอกเราชัดเจนแล้วว่า ผู้ติดเชื้อ HIV สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างปลอดภัย”

พญ.นิตยา ภานุภาค

สธ. ย้ำ รัฐมีงบฯ กลไกรองรับผู้ป่วย HIV

ขณะที่ สมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวถึงกรณีผู้ป่วย HIV จากวัดพระบาทน้ำพุไม่มีที่ไป หลังถูกปฏิเสธจากกระทรวง พม. ว่า ไม่ควรปล่อยให้ผู้ป่วยกลุ่มนี้ไร้ที่พึ่ง เนื่องจากระบบของรัฐมีงบประมาณและกลไกดูแลรองรับอยู่แล้ว

“ผู้ป่วยกลุ่มนี้มีคนรับผิดชอบอยู่ ไม่ว่าจะเป็นกระทรวงสาธารณสุขหรือหน่วยงานอื่น ๆ ระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้า และกองทุนที่เกี่ยวข้องกับ HIV ยังมีงบประมาณเพียงพอ”

สมศักดิ์ เทพสุทิน

รมว.สธ. ระบุว่า งบฯ กองทุนด้านสุขภาพ โดยเฉพาะกองทุน HIV ยังใช้ไม่หมด ตัวอย่างเช่น งบฯ จัดซื้อถุงยางอนามัย ที่รัฐจัดสรรไว้ปีละหลายสิบล้านชิ้น แต่มีการใช้จริงไม่ถึงครึ่ง

สมศักดิ์ ยังย้ำว่า หากผู้ป่วย HIV ไม่มีที่พึ่งพิง หน่วยงานในระดับจังหวัด โดยเฉพาะสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) มีหน้าที่ต้องประสานดูแลอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้ผู้ติดเชื้อเข้าสู่ระบบการรักษาของรัฐ

นายกองตรี ธนกฤต จิตรอารีย์รัตน์ เลขานุการรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เสริมว่า สถานการณ์ผู้ป่วย HIV และผู้ป่วยโรคอื่น ๆ ที่วัดพระบาทน้ำพุ ปัจจุบันมีผู้ป่วยรวมราว 200 คน แบ่งเป็นผู้ที่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ และผู้ป่วยติดเตียงซึ่งไม่มีญาติดูแล ขณะนี้ กระทรวงสาธารณสุขได้รับผู้ป่วยติดเตียงจำนวน 18 คน เข้าสู่การดูแลแล้ว ส่วนผู้ป่วยที่ยังช่วยเหลือตนเองได้ หากมีญาติพร้อมดูแล ก็ส่งกลับไปอยู่กับครอบครัว

ในส่วนของผู้ป่วยเอดส์ ที่ไม่มีญาติพึ่งพา ต้องอาศัยการประสานกับกระทรวง พม. แต่ติดข้อจำกัดทางกฎหมายที่กำหนดว่า “โรคร้ายแรง” ไม่สามารถเข้ารับในสถานดูแลได้ กระทรวงสาธารณสุขจึงได้หารือกับผู้ว่าราชการจังหวัด และประสานไปยังมูลนิธิที่เกี่ยวข้องกับ HIV ทั่วประเทศกว่า 13 แห่ง เพื่อขอให้กระจายการดูแลผู้ป่วยจากวัดพระบาทน้ำพุ โดยยกตัวอย่างพื้นที่ที่มีมูลนิธิ เช่น ปทุมธานี พัทยา และชลบุรี

แผนเร่งด่วน เคลื่อนย้ายผู้ป่วยภายใน 30 วัน

ธนกฤต ระบุว่า ได้มีคำสั่งให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) เร่งเคลื่อนย้ายผู้ป่วยทั้งหมดออกจากวัดภายใน 30 วัน โดยหากไม่สามารถหาที่รองรับได้ทัน โรงพยาบาลของรัฐจะต้องรับผู้ป่วยเหล่านี้ไว้ชั่วคราว

นอกจากนี้ ยังได้หารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น สำนักงานพระพุทธศาสนาฯ แบ่งดูแลพระสงฆ์ที่เจ็บป่วย รวมถึง พม. ที่สามารถรับผู้ป่วยบางกลุ่มที่ไม่เข้าเกณฑ์โรคร้ายแรง

ปัญหาการเงินของวัด – โรงเรียนต้องปิด

เลขานุการ รมว.สธ. ยังเปิดเผยด้วยว่า ปัจจุบันวัดพระบาทน้ำพุเหลือเงินเพียง 1.9 ล้านบาท ขณะที่รายจ่ายต่อเดือนสูงถึง 2 ล้านบาท จึงไม่สามารถดำเนินการต่อได้

“นี่คือการแข่งกับเวลา เพราะทรัพย์สินของวัดถูกอายัดแล้ว วัดไม่สามารถจัดการค่าใช้จ่ายเองได้ต่อไป”

ธนกฤต จิตรอารีย์รัตน์

นอกจากสถานดูแลผู้ป่วย วัดพระบาทน้ำพุยังมีโรงเรียนและโครงการกีฬาที่ดูแลเด็กเกือบ 200 คน ซึ่งจำเป็นต้องปิด และย้ายเด็กไปยังสถานศึกษาอื่น รวมถึงกิจกรรมด้านกีฬาและธุรกิจที่อยู่ภายใต้การบริหารของมูลนิธิ ก็ต้องถูกตรวจสอบว่าจะเดินหน้าต่อไปได้หรือไม่

เมื่อถูกถามถึงข้อเรียกร้องให้ สธ. ตรวจสอบการใช้งบประมาณของวัด ธนกฤต ตอบว่า กระทรวงสาธารณสุขได้เข้าไปตรวจสอบด้านการขึ้นทะเบียนสถานพยาบาลแล้ว แต่ไม่พบความผิดปกติ ส่วนเรื่องการเงินอยู่ในความรับผิดชอบของคณะกรรมการวัดและเจ้าหน้าที่ตำรวจที่ดำเนินคดีต่อไป