ภาคประชาชน เผย ‘คลินิกชุมชนอบอุ่น’ ละเมิดสิทธิผู้ป่วย

วอนแก้ไขระบบด่วน หลังพบคลินิกชุมชนอบอุ่น ไม่ยอมออกใบส่งตัว-จ่ายยาปริมาณน้อย บังคับให้ผู้ป่วยกลับมารับบริการบ่อยครั้ง ขัดต่อ พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เสนอยกระดับศูนย์สาธารณสุข กทม. เป็น รพ.ชุมชน แก้ปัญหาระยะยาว​​​​​​​​​​​​​​​​ ขณะที่ สปสช. ระบุ คลินิกฯ ถูกร้องเรียน ปมใบส่งต่อ 20 แห่ง ตั้งทีมเฉพาะกิจตรวจสอบ พร้อมทีมกฎหมาย เอาผิดคลินิกฯ ฝ่าฝืนสัญญา

วันนี้ (12 มี.ค. 68) อภิวัฒน์ กวางแก้ว ตัวแทนกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ ให้สัมภาษณ์ The Active ถึงปัญหาการเข้าถึงบริการของ คลินิกชุมชนอบอุ่น โดยระบุว่า ตามหลักการแล้ว คลินิกฯ ควรต้องส่งต่อผู้ป่วยที่ไม่สามารถรักษาได้ไปยังหน่วยบริการที่เหมาะสมตาม พ.ร.บ. หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ แต่กลับพบว่า มีบางคลินิกฯ ไม่ออกใบส่งตัวให้ หรือออกให้ภายใต้เงื่อนไขที่เป็นอุปสรรคต่อการรักษา นอกจากนี้ ยังมีกรณีที่คลินิกจ่ายยาให้ผู้ป่วยเพียงเล็กน้อยและบังคับให้ต้องมารับยาใหม่บ่อย ๆ ซึ่งเป็นการสร้างภาระให้กับผู้ป่วยโดยไม่จำเป็น

“การกระทำเช่นนี้ผิดกฎหมายหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ และขัดต่อข้อตกลงระหว่างสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติกับคลินิกที่เข้าร่วมโครงการ ปัญหาดังกล่าวจึงจำเป็นต้องได้รับการแก้ไขโดยด่วน”

อภิวัฒน์ กวางแก้ว

งบประมาณ – ความโปร่งใสของคลินิกฯ

อีกหนึ่งประเด็นที่ถูกหยิบยกขึ้นมาคือข้อกล่าวอ้างของบางคลินิกฯ ว่า พวกเขาได้รับงบประมาณไม่เพียงพอ อภิวัฒน์ ระบุว่า คลินิกฯ ที่เข้าร่วมโครงการไม่ได้มีรายได้จากระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเพียงทางเดียว หลายแห่งยังรับประกันสังคม รวมถึงให้บริการกับผู้ป่วยที่จ่ายเงินเอง

“สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติได้เปิดเผยข้อมูลค่าใช้จ่ายของแต่ละคลินิกบนเว็บไซต์ เพื่อให้ทุกฝ่ายสามารถตรวจสอบได้ว่าแต่ละคลินิกได้รับเงินเท่าไร และใช้ไปกับอะไรบ้าง ดังนั้นจึงไม่ควรมีข้อโต้แย้งเรื่องงบประมาณโดยไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน”

อภิวัฒน์ กวางแก้ว

ตัวแทนกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ ยังตั้งข้อสังเกตด้วยว่า การนำเสนอข้อมูลเพียงบางส่วนอาจทำให้เกิดความเข้าใจผิด และตั้งคำถามว่าคลินิกฯ บางแห่งอาจจงใจกล่าวหาเพื่อสร้างกระแสหรือไม่

คลินิกฯ ขู่ออกจากระบบ กระทบผู้ใช้บริการ

จากกรณีที่มีคลินิกฯ บางแห่งประกาศว่าจะถอนตัวจากระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เนื่องจากขาดทุน อภิวัฒน์ แสดงความกังวลว่า เรื่องนี้อาจส่งผลกระทบโดยตรงต่อผู้ใช้บริการ

“ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เป็นระบบที่เฉลี่ยทุกข์เฉลี่ยสุข หากคลินิกฯ มองว่าไม่คุ้มค่าทางธุรกิจ ก็อาจต้องพิจารณาตัวเองว่าเหมาะสมกับระบบนี้หรือไม่ เพราะมีคลินิกกว่า 90% ที่สามารถอยู่ได้และให้บริการประชาชนตามมาตรฐาน”

อภิวัฒน์ กวางแก้ว

เสนอยกระดับศูนย์สาธารณสุขของ กทม.

ในระยะยาว อภิวัฒน์ เสนอให้กรุงเทพมหานคร พิจารณายกระดับศูนย์สาธารณสุขให้เป็นโรงพยาบาลชุมชน เพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงการรักษาที่มีมาตรฐานมากขึ้น

“ศูนย์สาธารณสุขเป็นที่พึ่งของประชาชนจำนวนมาก หากสามารถยกระดับให้มีขีดความสามารถในการรักษาที่มากขึ้น ก็จะช่วยแก้ปัญหาการเข้าถึงบริการสุขภาพในระยะยาว แต่การดำเนินการดังกล่าวต้องมาพร้อมกับการเพิ่มงบประมาณและบุคลากรที่เพียงพอ”

อภิวัฒน์ กวางแก้ว

ตัวแทนกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ เน้นย้ำว่า การแก้ปัญหานี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ คลินิกเอกชน หน่วยงานของรัฐ และประชาชน โดยทุกคนควรเข้าถึงข้อมูลที่โปร่งใสและรอบด้าน เพื่อหาทางออกที่เป็นธรรมสำหรับทุกฝ่าย

สปสช. เผย คลินิกฯ 20 แห่ง ถูกร้องเรียนปมใบส่งต่อ

ขณะที่ ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ในฐานะโฆษก สปสช. บอกว่า ขณะนี้ สปสช. ได้เปิดเผยรายรับสุทธิของคลินิกชุมชนอบอุ่นในพื้นที่ กทม. เผยแพร่ทางเว็บไซต์ สปสช. แล้ว โดยข้อมูลล่าสุดขณะนี้ ในปีงบประมาณ 2568 ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2567 จนถึงวันที่ 7 มีนาคม 2568 คลินิกปฐมภูมิใน กทม. จำนวน 263 แห่ง ดูแลประชากร 2,047,343 คน ได้รับงบประมาณจาก สปสช. ที่เป็นรายรับสุทธิหักค่าส่งต่อต่าง ๆ แล้ว 638 ล้านบาท คิดเป็นรายรับสุทธิเฉลี่ยต่อประชากร 311 บาท โดยมีคลินิกที่ได้รับงบประมาณสูงสุด 11 ล้านบาท

สำหรับการส่งตัวจากคลินิกชุมชนอบอุ่นบางแห่ง ไปยังโรงพยาบาลรับส่งต่อตามสิทธิ ที่ยังพบว่ามีปัญหานั้น จากข้อมูลพบว่า มีคลินิกชุมชนอบอุ่นประมาณ 20 แห่งที่มีปัญหาถูกร้องเรียนเรื่องการส่งต่อ ประเด็นร้องเรียนที่พบ ได้แก่ คลินิกไม่ส่งต่อโรงพยาบาลตามสิทธิ, คลินิกปฏิเสธการรักษา ไม่ส่งต่อตามนัดเดิมทั้งที่เกินศักยภาพ, คลินิกกำหนดเงื่อนไข และจำกัดคิวการส่งต่อ, คลินิกปฏิเสธการให้บริการผู้ป่วยสิทธิต่างจังหวัดที่ย้ายสิทธิมาตามที่พักอาศัยจริง

ทั้งนี้ข้อร้องเรียนทั้งหมด ตามสัญญาและประกาศของ สปสช. แล้ว คลินิกฯ ไม่สามารถทำได้ เพราะผิดสัญญาของการให้บริการ ที่ผ่านมา สปสช.ได้หารือขอความร่วมมือกับคลินิกที่มีข้อร้องเรียนดังกล่าวมาอย่างต่อเนื่อง แต่ยังพบปัญหาอยู่ ดังนั้นหลังจากนี้จะมีมาตรการกำกับดูแลดังนี้

1. สายด่วน สปสช. 1330 รับเรื่องร้องเรียนกรณีใบส่งตัวจากคลินิกชุมชนอบอุ่นที่ไม่ปฏิบัติตามสัญญา
   
   
2. สปสช. จะส่งทีมเฉพาะกิจไปประจำที่คลินิกฯ ที่ไม่ปฏิบัติตามสัญญาเพื่อช่วยเรื่องออกใบส่งตัวตั้งแต่สัปดาห์หน้าเป็นต้นไป (วันที่ 17-21 มีนาคม 2568)
   
   
3. ตั้งทีมกฎหมายดำเนินการกับคลินิกที่ไม่ปฏิบัติตามสัญญา

“หลังจากที่ สปสช. ได้ประชุมชี้แจงทำความเข้าใจกับคลินิกชุมชนอบอุ่นไปเมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมา หลังจากนี้จะมีการติดตามการดำเนินงานของคลินิกโดยการลงพื้นที่ตรวจสอบโดยทีมเฉพาะกิจของ สปสช. จะประกอบไปด้วย เจ้าหน้าที่ สปสช. และผู้แทนศูนย์คุ้มครองสิทธิบัตรทองในพื้นที่ เพื่อให้คลินิกต้องปฏิบัติตามสัญญาอย่างเคร่งครัด ไม่สร้างเงื่อนไขจนกลายเป็นภาระให้กับผู้ป่วยอีกต่อไป”

ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ