คนละสายน้ำเดียวกัน

กรุงเทพฯ เป็นเมืองที่เติบโตต่อเนื่องมากกว่า 200 ปี โดยไม่ได้หยุดพัก โดยมี ‘เจ้าพระยา’ เป็นแม่น้ำสายหลักยังคงอยู่คู่คนกรุง ทว่าความรู้สึกผูกพันกับสายน้ำกลับเหือดแห้งลง ท่ามกลางตึกระฟ้าที่ผุดขึ้นริมสองฝั่งแม่น้ำ

พื้นที่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาทั้ง 2 ฝั่งจากสะพานกรุงธน (ซังฮี้) จนถึงสะพานกรุงเทพ มีพื้นที่สาธารณะประมาณ 15 % ขณะที่พื้นที่กึ่งสาธารณะอย่างวัด ท่าเรือ มีอยู่ราว 10 % ส่วนสถานที่ราชการจะปิดให้บริการในช่วงวันหยุด ซึ่งประชาชนไม่สามารถเข้าไปพักผ่อนหย่อนใจได้ ร้านค้าและย่านพาณิชย์จึงเป็นตัวเลือกสุดท้ายที่คนกรุงต้องจ่ายหากต้องการเข้าถึงพื้นที่ริมน้ำ

แต่เดิม พื้นที่ริมน้ำเป็นที่ตั้งของชุมชนในอดีต เมืองที่ขยายตัวค่อย ๆ บดบังคูคลองในนครเวนิสตะวันออก ‘เจ้าพระยา’ ถูกลดความสำคัญลง กลายเป็นที่รองรับขยะจากคลองสายหลักในกรุงเทพฯ ทั้ง 23 สาย ปัญหาคลองตื้นเขินจากขยะยังเป็นอุปสรรคในการสัญจรทางน้ำ ทำให้คนกรุง ไม่อาจดึงศักยภาพของคลองและแม่น้ำได้อย่างเต็มที่

แม้เป็นสายน้ำเดียวกัน แต่เข้าถึงได้ไม่เหมือนกัน ทุกวันนี้การสัญจรทางเรือเป็นการเดินทางที่สะดวกและราคาถูก แต่ผู้พิการทางการมองเห็นและการเคลื่อนไหวยากที่จะสามารถใช้งานได้ เพราะการออกแบบโป๊ะเรือที่ยังไม่เอื้อต่อการสัญจรของผู้พิการ

The Active ชวนผู้อ่านร่วมสำรวจสายน้ำและสายสัมพันธ์ของชาวกรุง คลองและคนอยู่ที่ไหนในเมืองใหญ่ และใครกันที่เป็นเจ้าของ ‘เจ้าพระยา’