6 เดือนรัฐบาลแพทองธาร: นโยบายเร่งด่วนถึงไหนแล้ว

นายกฯ แพทองธาร ชินวัตร แถลงนโยบายต่อรัฐสภาครั้งแรก เมื่อวันที่ 12 ก.ย. 2567 ถือเป็นจุดเริ่มต้นของรัฐบาลใหม่ จากพรรคเก่า ที่ยังคงรักษาอำนาจไว้ได้แม้จะเจอกับคำตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญ หลาย ๆ นโยบายที่แถลงเป็นการดำเนินการต่อเนื่องจากรัฐบาลเศรษฐา ทวีสิน

หลังผ่านไป 3 เดือน ในวันที่ 12 ธ.ค. 2567 นายกฯ แพทองธาร ก็ได้แถลงผลงานครบรอบ 90 วัน ที่รัฐบาลได้ปฏิบัติหน้าที่ ภายใต้แคมเปญ ‘2568 โอกาสไทย ทำได้จริง’ ประกาศเดินหน้านโยบายต่าง ๆ ทั้งเก่าและใหม่ พร้อมมอบหมายหน้าที่ให้รัฐมนตรีแต่ละกระทรวงไปสานต่องาน อย่างไรก็ตามบางนโยบายก็ไม่ได้ถูกพูดถึงว่ามีความคืบหน้าอย่างไรบ้าง

ผ่านมาอีก 3 เดือน ในวันที่ 12 มี.ค. 2568 ที่ผ่านมา เป็นวาระครบรอบการทำงาน 6 เดือน ถึงแม้รอบนี้จะไม่ได้มีการแถลงผลงานความคืบหน้า แต่ The Active ขออาสา ชวนตรวจการบ้านของรัฐบาล โดยเฉพาะนโยบายเร่งด่วนที่ได้ประกาศไว้ต่อรัฐสภา รวมถึงนโยบายเรือธงของรัฐบาลนี้ ว่าคืบหน้าหรือไม่ หรือคืบหน้าถึงไหน

ในภาพรวม ทั้ง 10 นโยบายเร่งด่วน มีการดำเนินการต่อในทุกเรื่อง แต่รายละเอียดภายในอาจจะยังไม่ได้ดำเนินการในบางจุด บางนโยบายอาจมีความคืบหน้ามาก มีการดำเนินการออกมาอย่างเป็นรูปธรรม ขณะที่บางนโยบายอาจยังอยู่ในระหว่างการหารือ บางนโยบายอาจไม่ได้มีความคืบหน้าในรอบ 3 เดือน แต่ได้เดินหน้าต่อในผลงานรอบ 6 เดือนนี้

เร่งด่วน 1 ปรับโครงสร้างหนี้ทั้งระบบ

นโยบายเร่งด่วนในสมัยนายกฯ เศรษฐา ทวีสิน ถูกส่งไม้ต่อมาอยู่ในแถลงนโยบายของนายกฯ แพทองธาร ด้วยเช่นกัน ในช่วงระยะแรกเป็นมาตรการต่อเนื่องจากรัฐบาลก่อน ก่อนที่จะมีมาตรการอื่น ๆ ตามมา เช่น โครงการคุณ สู้เราช่วย หรือ หวยเกษียณ

เร่งด่วน 2 ส่งเสริม SMEs

หลายนโยบายของนโยบายเร่งด่วนข้อที่ 2 นี้ ถูกประกาศขึ้นในงานแถลงผลงาน 90 วัน ‘2568 โอกาสไทย ทำได้จริง’ เมื่อ 12 ธ.ค. 2567 โดยนายกฯ ระบุว่าจะทลายทุนผูกขาด โดยระบุแค่ในมิติของแก้กฎระเบียบเป็นหลัก เช่น ปลดล็อกการส่งออกข้าว ปลดล็อกการผลิตสุราชุมชน รวมไปถึงสนับสนุนโครงการ Soft Loan เพื่อช่วยเหลือ SMEs ซึ่งหลังจากผ่านไปอีก 3 เดือนพบว่า ทั้ง 3 เรื่องที่ประกาศไว้ว่าจะทำนั้น มีการดำเนินการขึ้นจริง

อย่างไรก็ตาม นโยบาย Matching Fund ที่เคยระบุไว้ตั้งแต่แถลงนโยบาย ยังไม่พบความคืบหน้าแต่อย่างใด

เร่งด่วน 3 ลดราคาค่าพลังงาน-สาธารณูปโภค

เป็นนโยบายเร่งด่วนต่อยอดจากของสมัยรัฐบาลก่อนหน้า เชื่อมโยงหลากหลายมิติ เช่น ราคาและโครงสร้างพลังงาน ความมั่นคงทางพลังงานของประเทศ และการโดยสารขนส่งสาธารณะ

เนื่องจากมีความหลากหลายของนโยบาย ทำให้มีความคืบหน้าที่แตกต่างกัน บางส่วนมีการดำเนินการจริงแล้ว เช่น ลดค่าไฟฟ้า (รวมถึงอนาคตมีความพยายามที่จะลดลงมากกว่านี้)

บางส่วนมีความคืบหน้าและมีความเป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้นอย่างชัดเจน เช่น รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย และ พ.ร.บ. ตั๋วร่วม ซึ่งกระจุกตัวอยู่แค่ในบริเวณพื้นที่ กรุงเทพฯ และปริมณฑล เท่านั้น

ในขณะที่หลายนโยบายยังอยู่ระหว่างการดำเนินการ เช่น แผนงานพลังงาน (ซึ่งรวมถึงการปรับโครงสร้างราคาพลังงาน และการสำรวจหาแหล่งพลังงานเพิ่มเติม) หรือร่างกฎหมายสำรองน้ำมันเพื่อความมั่นคง (SPR) ซึ่งต้องติดตามว่าจะมีความคืบหน้าในอนาคตอย่างไร

เร่งด่วน 4 สร้างรายได้ นำเศรษฐกิจนอกระบบภาษี-ใต้ดิน เข้าสู่ระบบ

ในการแถลงผลงานรัฐบาล 90 วัน ‘2568 โอกาสไทย ทำได้จริง’ มีการประกาศว่าจะนำเศรษฐกิจนอกระบบภาษีและเศรษฐกิจใต้ดินเข้าสู่ระบบภาษีเท่านั้น โดยระบุว่าเศรษฐกิจเหล่านี้มีมูลค่ามากกว่า 49% ของ GDP ไทย แต่ไม่ได้มีการระบุว่าคือธุรกิจอะไรบ้าง และจะนำขึ้นมาอย่างไร

ภายหลังจากนั้นมีการระบุถึงนโยบายสถานบันเทิงครบวงตร หรือเอ็นเตอร์เทนเมนต์คอมเพล็กซ์ โดยภูมิธรรม เวชยชัย รองนายกฯ และ รมว. กลาโหม ระบุว่าเป็นการดึงเงินนอกระบบหรือธุรกิจใต้ดิน ขึ้นมาบนดิน เพื่อให้ประเทศได้รับผลประโยชน์

เร่งด่วน 5 กระตุ้นเศรษฐกิจ ผ่านโครงการดิจิทัลวอลเล็ต

อีกหนึ่งในห้านโยบายเร่งด่วนตั้งแต่สมัย นายกฯ เศรษฐา ที่ได้มีการเริ่มทำการแจกจริงในสมัยนายกฯ แพทองธาร แต่การแจกในเฟส 1 และเฟส 2 อยู่ในรูปแบบเงินโอน ไม่ได้เป็นเงินดิจิทัลตามที่ได้ระบุไว้

อย่างไรก็ตามในเฟส 3 ที่จะถึงนี้ มีการปรับมาใช้รูปแบบเงินดิจิทัล โดยแจกให้กลุ่มอายุ 16-20 ปี จำนวน 2.7 ล้านคน (แม้ตอนแถลงผลงานครบ 90 วัน นายกฯ ระบุว่าจะแจกให้คนทั่วไป) นอกจากนี้ รัฐบาลมองว่าการแจกเงินในรูปแบบเงินดิจิทัล เฟส 3 นี้ จะเป็นการวางรากฐานเศรษฐกิจดิจิทัลไปในตัวด้วย

เร่งด่วน 6 ยกระดับเกษตรทันสมัย

เป็นนโยบายเร่งด่วน ที่เป็นด้านการเกษตรเพียงข้อเดียว ซึ่งก่อนหน้านี้อยู่ในนโยบายระยะกลางและยาวของนายกฯ เศรษฐา แต่ถูกนำกลับขึ้นมาเป็นนโยบายเร่งด่วนของนายกฯ แพทองธาร ส่วนใหญ่มีความคืบหน้าเมื่อเทียบกับตอนครบ 3 เดือน เช่น โครงการ SML ซึ่งทาง ครม. ก็เห็นชอบจัดสรรเงินเรียบร้อยแล้ว มีการสานต่อ 9 นโยบายภาคเกษตร ร่วมถึงการผลักดันอาหารไทยด้านต่าง ๆ เช่น ครัวไทยสู่ครัวโลก อุตสาหกรรมอาหารฮาลาล และอุตสาหกรรมอาหารอนาคต

ขณะที่นโยบายเร่งเพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตรและราคาพืชผลการเกษตร ยังไม่พบคตวามคืบหน้าแต่อย่างใด

เร่งด่วน 7 ส่งเสริมการท่องเที่ยว

ต่อยอดจากนโยบายเร่งด่วนของรัฐบาลเศรษฐาเช่นกัน ในหมวดนี้มีการดำเนินการในทุกข้อทั้งในระยะ 3 เดือน และ 6 เดือน เช่น การจัดงานเทศกาลเพื่อกระตุ้นการท่องเที่ยว, นโยบายวีซ่าเพื่อนักท่องเที่ยว และระบบ e-Visa อำนวยความสะดวกผู้ขอวีซ่า รวมถึงนโยบายเพิ่มแหล่งท่องเที่ยวที่มนุษย์สร้างขึ้น ผ่านการสร้างสถานบันเทิงครบวงจร (เอนเตอร์เทนเมนต์ คอมเพล็กซ์) ก็มีแนวโน้มที่จะเดินหน้าต่อ แม้จะมีประชาชนหลายส่วนคัดค้านเนื่องจากกังวลถึงผลลัพธ์ที่ตามมา

เร่งด่วน 8 แก้ปัญหายาเสพติด

เป็นนโยบายที่นายกฯ แพทองธาร ย้ำว่าสำคัญและจะเอาจริงเอาจังในการปราบปราม โดยมีทั้งเชิงรุกและรับ เช่น นโยบายด้านการจัดการ-ขยายผล-คุมเข้ม และนโยบายด้านการบำบัด-รักษา

เร่งด่วน 9 เร่งแก้ปัญหาอาชญากรรม

ปัญหาอาชญากรรมที่รัฐบาลมองว่าเร่งด่วน แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ อาชญากรรม, อาชญากรรมออนไลน์หรือมิจฉาชีพ และอาชญากรรมข้ามชาติ โดยในนโยบายเร่งด่วนระบุถึงการแก้ปัญหาโดยอาศัยความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ เช่น ประชาชน หน่วยงานรัฐ ประเทศเพื่อนบ้าน สถาบันการเงิน ค่ายมือถือ เป็นต้น

มีความคืบหน้าครบ 6 เดือน เช่น ตัดไฟฟ้า 5 จุดชายแดนเมียนมา, เจรจาทำ MOU กับประเทศเพื่อนบ้าน หรือร่าง พ.ร.ก. ไซเบอร์ ให้สถาบันการเงิน-ค่ายมือถือ ร่วมรับผิดชอบค่าเสียหาย

เร่งด่วน 10 ส่งเสริมการพัฒนาศักยภาพและจัดสวัสดิการสังคม

เป็นนโยบายที่พึ่งถูกพูดในการแถลงผลงาน 90 วัน เช่น ODOS หรือบ้านเพื่อคนไทย ซึ่งปัจจุบันครบรอบ 6 เดือน ก็มีความคืบหน้าค่อนข้างมาก คาดว่าเป็นหนึ่งในนโยบายเรือธงของรัฐบาลนี้เช่นกัน

นโยบายอื่น ๆ

เป็นนโยบายที่ไม่ใช่นโยบายเร่งด่วน แต่เป็นนโยบายสำคัญที่รัฐบาลเคยแถลงนโยบายไว้ โดยมีนโยบายที่มีความคืบหน้า รัฐบาลสานต่อ เช่น แลนด์บริดจ์, ผลักดัน พ.ร.บ. SEC และซอฟต์พาวเวอร์ อย่างไรก็ตาม บางนโยบายอาจจะไม่ได้คืบหน้าเท่าที่ควร เช่น ขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ, แก้รัฐธรรมนูญ และสันติภาพชายแดนใต้ เป็นต้น

เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง

• โอกาส และ ความหวัง นโยบาย รัฐบาลแพทองธาร
• 3 เดือนรัฐบาลแพทองธาร นโยบายเร่งด่วนคืบหน้าถึงไหนแล้ว ?