The Active คว้า 2 รางวัล ข่าวดิจิทัลยอดเยี่ยม ปี 2568

ซีรีส์ “ร่องรอยภารกิจหมอชนบทบุกกรุง สะท้อนปัญหาระบบราชการไทย” จากกระแสในสังคม สู่การนำเสนอปัญหาเชิงระบบ ตั้งคำถามธรรมาภิบาล ระบบราชการ และฝ่ายการเมือง กรณีสอบวินัยร้ายแรง ให้ออกจากราชการ ‘หมอสุภัทร’ ขณะที่ผลงาน “23 จังหวัด เมืองไร้รถประจำทาง อีกนานแค่ไหนถึงจะมี ?” ตอกย้ำ ความเหลื่อมล้ำการเข้าถึงระบบขนส่งสาธารณะ ที่รอให้รัฐ และท้องถิ่นเข้ามาแก้ไขปัญหา

วันนี้ (26 ก.ย. 68) สมาคมผู้ผลิตข่าวออนไลน์ มอบรางวัลข่าวดิจิทัลยอดเยี่ยม ครั้งที่ 11 ประจำปี 2568 (Digital News Excellence Awards 2025) เพื่อส่งเสริมสื่อมวลชนออนไลน์ ที่มีความทุ่มเทในการทำงาน สร้างสรรค์และพัฒนาวงการข่าวออนไลน์ โดยการผลิต ข่าวดิจิทัลคุณภาพ ตรงกับมาตรฐานวิชาวารสารศาสตร์ จริยธรรม และจรรยาบรรณวิชาชีพ จึงได้มีการจัดให้มีงานประกาศผล มอบรางวัลพร้อมมอบโล่เกียรติยศ

โดยในปีนี้ The Active คว้ารางวัลยอดเยี่ยม 2 รางวัล ประกอบด้วย

รางวัลยอดเยี่ยม : ประเภทข่าวออนไลน์จากประเด็นในสื่อสังคมออนไลน์ยอดเยี่ยม

จากผลงาน : ร่องรอยภารกิจหมอชนบทบุกกรุง สะท้อนปัญหาระบบราชการไทย

สำหรับงานชิ้นนี้ เกิดขึ้นหลังการเปิดเผยผลการลงมติของคณะกรรมการสอบวินัยร้ายแรง นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ ที่ ให้ออกจากราชการ ซึ่งเปิดเผยโดย นพ.สุภัทร เอง เมื่อวันที่ 15 ส.ค. 2568 จากกรณีการจัดซื้อชุดตรวจ ATK ผิดระเบียบในช่วงโควิด-19 ปี 2564 ได้นำมาสู่กระแสในโซเชียลมีเดีย โดยเฉพาะกลุ่มภาคประชาสังคมที่มีส่วนร่วมกับปฏิบัติการหมอชนบทบุกกรุงในครั้งนั้น

แม้ขณะนี้ยังไม่มีการเปิดเผยผลสอบวินัยอย่างเป็นทางการ และมีการเรียกร้องจากภาคประชาสังคมให้กระทรวงสาธารณสุขเปิดโอกาสให้ นพ.สุภัทร ชี้แจงด้วยวาจาเพื่อความเป็นธรรม แต่วัตถุประสงค์ของการนำเสนอข่าวนี้ เพื่อเผยให้เห็นเบื้องหลังและผลลัพธ์ของ ปฏิบัติการหมอชนบทบุกกรุง ในช่วงวิกฤตโควิด-19 ว่า เป็นมากกว่าการเคลื่อนไหวเฉพาะกิจ แต่สะท้อนปัญหาเชิงโครงสร้างในระบบราชการไทย

นอกจากนี้ การนำเสนอยังมีเป้าหมายทำให้เห็นว่า กรณีการตรวจสอบวินัยร้ายแรงของ นพ.สุภัทร ไม่ได้มีคำตอบเพียงว่า ผิดหรือไม่ผิด ซึ่งเป็นเรื่องเฉพาะบุคคลใดบุคคลหนึ่ง แต่มุ่งนำเสนอเพื่อให้เห็นปัญหาเชิงระบบ ที่มีการตั้งคำถามด้านธรรมาภิบาล ความโปร่งใส และความรับผิดรับชอบของระบบราชการและฝ่ายการเมือง เพื่อสร้างพื้นที่สาธารณะให้สังคมร่วมกันตั้งคำถามต่อการบริหารงานภาครัฐ และร่วมถกเถียงถึงแนวทางปฏิรูปที่จำเป็น

รางวัลยอดเยี่ยม : ประเภทข่าวผู้บริโภคยอดเยี่ยม

จากผลงาน : 23 จังหวัด เมืองไร้รถประจำทาง อีกนานแค่ไหนถึงจะมี ?

สำหรับงานชิ้นนี้ เกิดขึ้นจากการศึกษางานวิจัย “บทบาทองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นกับการพัฒนาระบบขนส่งสาธารณะที่ปลอดภัยเป็นธรรมในเมืองส่วนภูมิภาคของไทย” ของ อดิศักดิ์ สายประเสริฐ นักวิจัยอิสระ และอนุกรรมการด้านการขนส่งและยานพาหนะ สภาองค์กรของผู้บริโภค เพื่อนำเสนอรายงานข่าวปัญหาระบบขนส่งสาธารณะในท้องถิ่น ในช่วงของการเลือกตั้ง อบจ. 2568 ที่ชี้ให้เห็นถึงข้อกฎหมายที่ทำให้บทบาทอำนาจของท้องถิ่นติดล็อก กลไกการพิจารณาที่ยุ่งยาก ซับซ้อน ใช้เวลานาน ต้องรออนุมัติจากส่วนกลาง รวมถึงการประชุมคณะกรรมการที่เกี่ยวข้องกับการขนส่งสาธารณะยังน้อยมาก

จึงได้มีการต่อยอดเนื้อหา ว่าจากสถานการณ์ที่การพัฒนาระบบขนส่งสาธารณะขยับไปได้ช้ามาก แล้วจังหวัดใดที่นับว่ามีปัญหาหนัก ทีมข่าวพิจารณาในประเด็นของรถโดยสารสาธารณะในตัวเมือง (รถหมวด 1) ที่พบว่าการยังมีจังหวัดที่ไม่มีอยู่ถึง 23 จังหวัด ขณะที่รถระหว่างอำเภอ (รถหมวด 4) ถึงจะมีปัญหา แต่ก็ยังมีทุกจังหวัด

ทีมข่าว The Active ยังต้องการนำเสนอถึงการทำงานของกลไกที่เกี่ยวข้องโดยตรง เช่น คณะอนุกรรมการจัดระบบการจราจรทางบกจังหวัด (อจร.) ที่ส่งผลต่อการพัฒนาระบบขนส่งสาธารณะ การวิเคราะห์ข้อมูลยังทำให้ค้นพบว่า การประชุมของ อจร. ใน 23 จังหวัดนี้น้อยมาก หลายจังหวัดไม่มีการประชุมเลยแม้เพียงครั้งเดียวใน 7 ปีที่ผ่านมา แม้จะมีแผนแม่บทด้านการขนส่งและจราจรในเมืองภูมิภาคมานาน ยิ่งทำให้เห็นว่าไม่ให้ความสำคัญเรื่องระบบขนส่งสาธารณะเลย

แต่เมืองที่มีรถโดยสารประจำทางในเมืองแล้ว ก็อาจไม่ได้แปลว่าดีแล้ว ทีมข่าวสำรวจความครอบคลุมจากจำนวนเส้นทางที่ให้บริการอยู่ พบว่าส่วนใหญ่มีเส้นทางเพียง 1 – 3 เส้นทางเท่านั้น และยังผลสำรวจปัญหาที่ชี้ว่าหลายเมืองยังไม่มีคุณภาพ อาจส่งผลต่อปริมาณการใช้บริการที่ลดลง จนผู้เดินรถขาดทุนเลิกกิจการ เสี่ยงกลายเป็นเมืองไร้รถประจำทางในที่สุด

นอกจากนี้ยังมีผลงานของ Thai PBS ที่คว้ามาอีกหลายรางวัล ประกอบด้วย